Partner Content / Versnellingsbakolie: Smeer die tandwielen! - in samenwerking met Liqui Moly

Laten we het simpel proberen te houden: net zoals dat het geval is bij motorolie, is de voornaamste taak van versnellingsbakolie de slijtage van bewegende metalen delen te beperken. Het grootste verschil zit hem in de belasting die de olie ondergaat: terwijl motorolie vooral te lijden heeft onder wrijving en druk – en onder vervuiling als gevolg van onverbrande koolwaterstoffen – is in een versnellingsbak vooral sprake van afschuiving.

Toch zijn er ook gelijkenissen tussen motorolie en versnellingsbakolie. Allebei hebben ze bijvoorbeeld ook als doel warmte af te voeren (sommige versnellingsbakken hebben zelfs hun eigen radiator) en de onderdelen te beschermen tegen corrosie. Door de wrijvingsverliezen te beperken, en daarmee ook het verbruik en de CO2-uitstoot, spelen ze tevens een ecologische rol.

Mechanisch of automaat

Om een goede en foutloze werking te verzekeren hebben moderne versnellingsbakken een hoogperformant smeermiddel nodig. En net als zoals dat het geval is voor motorolie, hebben het soort smeermiddel en de hoeveelheid toegevoegde additieven een aanzienlijke invloed op diverse parameters. Dan denken we bijvoorbeeld aan de snelheid en de kwaliteit (feeling) van de schakelovergangen of de vermindering van wrijving, maar ook en vooral aan de bescherming tegen slijtage. Daarom is het zo belangrijk om bij een oliewissel de classificaties of de goedkeuringen van de constructeurs te respecteren.

Versnellingsbakolie kan net als motorolie mineraal of synthetisch zijn. Het verschil met motorolie zit hem vooral in de additievencocktail (in versnellingsbakolie zitten bijvoorbeeld meer hogedrukadditieven) en in een hogere viscositeit. Belangrijk is dat we twee soorten versnellingsbakolie kunnen onderscheiden: die voor mechanische versnellingsbakken (manueel of gerobotiseerd) en die voor automaten. Een belangrijk onderscheid, want de twee zijn niet compatibel.

Nieuw bij Liqui Moly

Net zoals dat het geval is bij motorolie, wordt ook bij versnellingsbakolie de rol van ­additieven alsmaar belangrijker. De nieuwe Manual Transmissions Fluids (MTF’s) zijn smeermiddelen van hoge kwaliteit met een lage viscositeit – hoe vloeibaarder de olie, hoe kleiner de wrijvingsverliezen en dus hoe lager het verbruik. “De klassieke versnellingsbakolie heeft zijn tijd gehad”, vertelt Oliver Kuhn, adjunct-directeur van het olielaboratorium bij Liqui Moly. “Eveneens heel belangrijk is de compatibiliteit met de gebruikte materialen. De nieuwe materialen binnen in de versnellingsbak vragen om nieuwe additiefmengelingen.”

De TOP TEC MTF 5200 75W-80 en TOP TEC MTF 5100 75W zijn de nieuwste versnellingsbakoliegamma’s bij de Duitse specialist. De TOP TEC MTF 5200 75W-80 werd speciaal ontwikkeld voor transaxles, schakel- of hulpversnellingsbakken, terwijl de TOP TEC MTF 5100 75W bedoeld is voor handgeschakelde of gerobotiseerde versnellingsbakken. Deze twee oliën verzekeren een uitstekend schakelcomfort en een schone versnellingsbak en hebben bovendien een lange levensduur.

Verversen of niet?

Bij veel autoconstructeurs horen we dat de smering van hun versnellingsbakken levenslang gegarandeerd is, en dat het dus niet nodig is om de olie te verversen. De werkelijkheid is echter toch wat anders. We zeiden eerder al dat versnellingsbakolie anders belast wordt dan motorolie.

Maar daarnaast krijgt ook de olie in een mechanische versnellingsbak het anders te verduren dan die in een automaat. Voor een klassieke automaat, die ook de functie van de koppeling overneemt en voorzien is van allerlei elektronica die gevoelig is voor water, wordt aanbevolen om de olie om de 60.000 kilometer of om de 2 jaar te wisselen – zelfs al hoeft dat volgens de constructeur niet. Betrouwbaarheidsproblemen of een verlies aan comfort (kleine schokjes) bij een automaat zijn vaak toe te schrijven aan ‘vermoeide’ olie. Let wel, de versnellingsbakolie verversen is specialistenwerk. Besteed deze klus daarom uit aan een garagist met kennis van zaken, en dan met name wat het oliepeil betreft.

Voor mechanische versnellingsbakken is een oliewissel net zo nuttig om de levensduur van de versnellingsbak en zijn goede werking te verzekeren. In een ideaal scenario moet de versnellingsbakolie een eerste keer ververst worden na 30.000 kilometer (omdat de olie na de inrijperiode bevuild is met vijlsel), en daarna om de vijf of zes jaar (omdat er met het verstrijken van de tijd oxidatie optreedt).

Voor een voorwieltrekker kan een dergelijke oliewissel meestal wachten tot er een cardanas vervangen moet worden – doorgaans is dat ergens rond 150.000 kilometer. Maar voor een achterwielaandrijver, en zeker een diesel, omdat die met zijn koppel de versnellingsbak zwaarder belast, kan dat om de 100.000 kilometer zijn. Net als bij motorolie is het belangrijk je daarbij aan het door de constructeur voorgeschreven type olie te houden.

Schakelprobleem?

Het komt wel vaker voor bij al wat oudere auto’s: schakelen wordt moeizamer en moeizamer. Voor je aan een mechanische herstelling begint, waarvoor de rekening snel kan oplopen, kan het een goed idee zijn om eerst een versnellingsbakolieadditief van Liqui Moly te proberen. Dat additief kan gewoon bij de versnellingsbakolie gegoten worden. Dankzij MoS2, een vast smeermiddel dat kleine oneffenheden in het oppervlak van de metalen onderdelen uitvlakt en de slijtage vermindert, herleidt dit additief ook de opwarming binnen in de versnellingsbak.

Al is dit natuurlijk geen wondermiddel: in veel gevallen kan dit additief het probleem oplossen, of op zijn minst een verergering ervan uitstellen, maar het vormt natuurlijk geen remedie tegen grote mechanische gebreken. Het grote voordeel ervan is vooral dat het eenvoudig en goedkoop is. Het (preventieve) gebruik van dit additief houdt geen grote risico’s in, en maakt in sommige gevallen een complexe en prijzige diagnose overbodig. Is het probleem dankzij dit additief verdwenen, dan is de zaak opgelost. En in het andere geval heb je in elk geval niet veel tijd of geld verloren.