Nostalgie / Italiaanse auto's: 25 essentials van na 1946

We hebben soms moeilijke keuzes moeten maken, waarbij sommige merken zelfs moesten ontbreken, maar hier is onze lijst van 25 legendarische Italiaanse modellen sinds 1946, het jaar waarin de Italiaanse immigratie in België begon:

• Fiat Topolino B (1949)
• Lancia Aurelia (1950)
• Fiat Nuova 500 (1957)
• Alfa Romeo Giulia (1962)
• Ferrari 250 GTO (1962)
• Fiat 124 (1966)
• Alfa Romeo Spider Duetto (1966)
• Lamborghini Miura (1966)
• Ferrari 365 Daytona (1968)
• Alfa Romeo Montreal (1970)
• Autobianchi A112 Abarth (1971)
• De Tomaso Pantera (1971)
• Lancia Stratos (1973)
• Fiat Panda (1980)
• Ferrari Testarossa (1984)
• Alfa Romeo 75 (1985)
• Lamborghini LM002 (1986)
• Lancia Delta HF Integrale (1988)
• Alfa Romeo GTV (1995)
• Pagani Zonda C12-S (2001)
• Ferrari Enzo (2002)
• Lancia Ypsilon (2003)
• Maserati MC12 (2004)
• Alfa Romeo 8C Competizione (2007)
• Fiat 500 (2007)

Fiat Topolino C (1949)

De 'Topolino' is de eerste Fiat 500. Hij werd gelanceerd in 1936 en werd toen ook de kleinste auto ter wereld genoemd. In 1948 kwam er een 'B' die 3 extra pk's leverde, voor een totaal van 16 paardenkrachten. Maar het grote succes van de reeks was de Topolino C van 1949, met de 4-cilinder van 567 cc en 16 pk uit de B. Het model werd ook wel 500 C genoemd en had een modernere carrosserie zonder reservewiel op de achterklep. Deze Topolino C was (al) het 100ste model van Fiat, dat al sinds 1899 bestaat! Simca produceerde ook Topolino's in Frankrijk onder licentie, om ze om te vormen tot Simca 5 en 6.

Lancia Aurelia (1950)

De Aurelia is legendarisch omwille van zijn V6 met een blokhoek van 60°, een primeur qua architectuur in een productiemodel. Deze Lancia was er als berline, coupé en cabrio en heeft een grote impact gehad op de autogeschiedenis. Het is nog steeds een luxueuze en comfortabele auto. Ook in de competitie liet de Aurelia zijn sporen na, met de eerste grote sportsuccessen op internationaal niveau voor Lancia.

Fiat Nuova 500 (1957)

Dé iconische Fiat. De eerste versie had een tweecilinder van 479 cc die in de achtersteven was ingebouwd. De motor was luchtgekoeld (soms met de achterklep open voor extra frisse lucht). Met zijn 13 pk wisten de eerste Nuova 500's een topsnelheid van 85 km/u te halen. Kort daarna volgden er echter al versies met 15 pk. In 1959 kwam er ook een variant met een canvas zonnedak. De motor werd dan opgekrikt tot 16,5 pk. Maar het bleef een goedkope auto. Er kwamen verschillende afleidingen van de 500, waaronder de Sport met een vast dak, de minibreak Giardiniera of de tweezitsroadster 500 Gamine van Vignale, met een 0,5 liter-motor van 18 pk.

Alfa Romeo Giulia (1962)

Deze sportieve berline was in die tijd geen kattenpis. De eerste beschikbare versie was de Turismo Internazionale (Ti) met een 1.57 van 92 pk, gekoppeld aan een 5-versnellingsbak met de hendel aan het stuurwiel. Een echte blikvanger, zeker als Ti Super van 112 pk met een lichter koetswerk. Deze variant kreeg twee dubbele Weber-carburateurs van 45 mm, een schakelpook op de vloer, schijfremmen rondom en lichtmetalen Campagnolo-velgen. Maar het belangrijkste zijn de 'quadrifogli' (klavertjes vier), de legendarische sportbadge van Alfa Romeo sinds de RL-TF, die de Targa Florio won in 1923.

Ferrari 250 GTO (1962)

De Ferrari 250 GTO is intussen tot mythische status verheven. Het is een zeldzaamheid met een voorbeeldig palmares, maar hij heeft tijdens zijn veelbelovende ontwikkeling echter ook tegenslagen gekend. Zo verongelukte ook de Belgische piloot Willy Mairesse achter het stuur van de GTO. Eenmaal het (met de hand gelaste) chassis op punt stond, leek niets deze prachtige auto te kunnen stoppen met zijn 2,9 liter-V12 van 300 pk, die hem in staat stelde 283 km/u te halen met enkel de piloot als rijhulpsysteem. De 250 GTO haalt ook regelmatig records op veilingen en verkopen.

Fiat 124 (1966)

In de cinema werd de Fiat 124 vaak gebruikt als politiewagen uit het Oostblok. Logisch, want de 124 vormde de basis voor de al even bekende Lada berline. Fiat had een akkoord met de USSR om afgeleiden onder licentie te bouwen: de Jigouli, ofte de 2101, met een drievolumedesign dat meer in de vergetelheid is geraakt. Maar de 124 uit 1966 is meer dan enkel een neef van de Lada. Er waren sportieve varianten, zoals de 124 Abarth Rallye die de competitie onveilig maakte. Om nog maar te zwijgen van de tijdloze 124 Sport Spider, gebouwd op het ingekorte chassis van de berline.

Alfa Romeo Spider Duetto (1966)

La Dolce Vita krijgt zijn volle betekenis in de Alfa Romeo Spider Duetto. Deze bellissima, uit een bloeiende periode voor de Italiaanse auto-industrie, is nog geen greintje verouderd. De Milanees is een werk van Pininfarina. Een bewonderenswaardig design met de gladde achterzijde die figureerde in de film 'The Graduate' met Anne Bancroft en Dustin Hoffman, om vervolgens heel Hollywood te veroveren, te beginnen met Steve McQueen. De 'osso di seppia'-achtertrein werd opgegeven, zonder daarbij het imago van de roadster aan te passen. Het achtervoegsel 'Duetto' moest worden opgegeven vanwege de merknaam van een koekje met chocolade van dezelfde familie als van een bekende smeerpasta.

Lamborghini Miura (1966)

Het meesterwerk van de constructeur uit Sant'Agata Bolognese. Deze supersportieveling met een gestroomlijnd profiel, getekend door Marcello Gandini van Bertone en ontwikkeld door  hoofdingenieur Gian Paolo Dallara, heeft een dwarsgeplaatste middenmotor in de vorm van een 350 (tot 385) pk sterke V12. De lange 'motorkap' verbergt onder meer het reservewiel. Met zijn lage zwaartepunt was de Miura even indrukwekkend op de weg als wanneer hij stilstond. En nog meer met alle deuren en kleppen geopend. Een brutale, maar tegelijk sensuele auto.

Ferrari 365 GTB/4 'Daytona' (1968)

Het antwoord van Ferrari op de Miura was meer klassiek, maar daarom niet minder spectaculair. De Daytona heet eigenlijk 365 GTB/4, maar de overwinning tijdens de 24-uursrace op het Amerikaanse circuit besliste daar anders over, alhoewel de bijnaam nooit officieel is erkend door de constructeur. Toch zou de naam nog blijven plakken dankzij een 2e plek voor een 365 GTB/4 tijdens de 24 uur van Daytona in... 1979, terwijl de auto al uit productie was sinds 1973! De Daytona kon in standaardlivrei rekenen op een 4,4 liter-V12 van 352 pk.

Alfa Romeo Montreal (1970)

Marcello Gandini was een getalenteerd man. Na de Miura van Lamborghini verzorgde hij het design van een ander Italiaans juweeltje, deze keer van Alfa Romeo. Het prototype van de Montreal werd in 1967 in de Canadese stad voorgesteld, maar de productie ging pas drie jaar later van start. Waarom? Omdat de constructeur er uiteindelijk voor had gekozen om de sportwagen de 2.6-V8 van 200 pk met drogecartersmering en elektronische ontsteking van Carlo Chiti te geven, in plaats van de oorspronkelijk voorziene 4-cilinder. Deze technische keuze gaf de Montreal een gewichtsverdeling van 60/40 door zijn vooraan geplaatste motor, maar de relatief lichte Alfa was nog steeds performant, al was het eerder een onderstuurde wagen.

Autobianchi A112 Abarth (1971)

Autobianchi is al een tijdje niet meer. De merknaam blijft echter nog steeds eigendom van Fiat, dat het in 1955 had opgericht samen met Pirelli en Edoardo Bianchi. In 1969 bedacht de constructeur een concurrent voor de Mini in de vorm van de A112. De auto werd geapprecieerd door vrouwelijke bestuurders, maar Carlo Abarth gaf het stadswagentje ook een dosis venijn met een 58 pk sterke motor van 985 cc, afgeleid van de 903 cc-krachtbron die Fiat standaard voorzag. Later kreeg de A112 Abarth zelfs een 1050 cc-motor, goed voor 70 pk. Zijn onafhankelijke ophanging gaf hem een redelijk comfort.

De Tomaso Pantera (1971)

De Pantera stond op een stalen monocoque chassis en wist onder meer Elvis Presley en Johnny Hallyday te verleiden. De Italiaans-Amerikaanse sportwagen was echter geen toonbeeld van veiligheid of betrouwbaarheid. Maar wat een neus en wat een opvallend ontwerp! Hij kon rekenen op een 5.8-V8 van Ford, die 310 pk leverde. Het merk werd overigens in 1959 opgericht in Modena (op een boogscheut van Ferrari en Lamborghini) door Alejandro de Tomaso, die van... Argentinië was.

Lancia Stratos HF Stradale (1973)

Dit model dankt zijn legendarische statuut aan de rallysport. Hij werd ook voor dit doel ontworpen, met de straatversie Stradale om aan de regels te voldoen. Het is dus een echte rallywagen, maar dan zonder zijn verstralers en met een cockpit afgeleid van die van de Fiat 124. De coupé heeft een dwarsgeplaatste middenmotor in de vorm van de 2.4-V6 uit de Ferrari Dino, die 190 pk leverde bij 7.000 toeren. En typerend voor de wigvormige sportwagens uit die tijd had de Stratos ook klapkoplampen. De Stradale was echter enkel gehomologeerd voor de weg in Italië, Frankrijk, Duitsland... en België.

Fiat Panda (1980)

De Panda, oorspronkelijk ontworpen door Giorgetto Giugiaro, is een klein, zuinig en praktisch wagentje. Dat verklaart ook zijn enorme succes sinds 1980. De fundamenten van de eerste generatie zijn steeds bewaard gebleven. En een bergpas oprijden op het onverharde in een Panda 4x4 blijft een ongelofelijke ervaring om de wendbaarheid en kunde van de kleine Italiaan te demonstreren. En weten dat Giugiaro het ontwerp eerst had aangeboden aan Renault om de R4 te vervangen...

Ferrari Testarossa (1984)

Een naam die steeds met Ferrari verbonden zal blijven. De Testarossa werd ontwikkeld onder het toezicht van Il Commendatore Enzo Ferrari, voor zijn zwanenzang met de F40. Het design van de Testarossa kwam van Pininfarina en tilde het Italiaanse merk naar een nieuw niveau, ook met zijn krachtige platte V12 van 5 liter met om te beginnen 390 pk. Dit icoon van de supercars uit de jaren 80 is een voorbeeld van efficiënte mechanica zonder enige hulpjes voor de bestuurder. Een ruwe diamant, dus! De grondige ontwikkeling van het chassis, het design en de aerodynamica gaven deze tweezitscoupé een uitstekende wegligging met een lichte en precieze besturing.

Alfa Romeo 75 (1985)

De huidige Alfa Romeo Giulia is een achterwielaandrijver, een configuratie die al geleden was van de 75 bij Alfa. De naam van die laatste verwees naar het jubileum van het merk in het jaar dat de berline uitkwam. Het was wel het laatste model met een transaxle-architectuur, met de versnellingsbak achterin en een de Dion-as. Het summum van de 75 was wel de 3.0 V6 van 188 en vervolgens 192 pk, waarvan de melodie nog altijd weerklinkt in de oren van de tifosi.

Lamborghini LM002 (1986)

Voor de Urus was er al de LM002. Een arrogante SUV nog voor dat een genre was. De luxueuze offroader is de vrucht van een model dat werd ontworpen als antwoord op een aanbesteding van het Amerikaanse leger. Maar de Humvee (later de Hummer) ging met de bestelling lopen. Lamborghini besloot zich niet uit het veld te laten slaan en ontwikkelde een luxueuze straatversie voor wie indruk wou maken op de weg, met zijn forse formaat van 4,90 meter lang, 2 meter breed en 1,82 meter hoog. Het is de 450 pk sterke 5.2-V12 van de Countach LP5000 die deze kolos vol overgave aandrijft, met een draaikolk in de twee benzinetanks van in totaal 287 liter!

Lancia Delta HF Integrale (1987)

Alleen al het horen van deze legendarische naam geeft de liefhebbers kippenvel. En ook dit model heeft, net als de Stratos, zijn legendarische status te danken aan de rally. Oorspronkelijk was er de Delta S4 voor de Groep B, een klasse die werd stopgezet wegens veel te gevaarlijk. Maar Lancia gaf de Delta niet op en ontwikkelde de HF in verschillende evoluties, waaronder de onvergetelijke Integrale. Deze vierwielaangedreven modellen domineerden de rallyproeven met een uitgebreid palmares. In de straatversie leverde de 2-liter oorspronkelijk 185 pk, de 16-klepper ging tot 215 pk. Maar de mooiste van al is wel de versie met sponsoring van Martini, zoals in de rally.

Alfa Romeo GTV (1995)

De '916' is een 2+2-coupé, die er ook als Spider was. De Alfa GTV heeft vooral een ongewone neus met zijn V-vormige grille, zijn ronde koplampen en zijn scherpe flanklijnen. Een agressief design dat zeker opviel en dat nog steeds doet. De meest begeerlijke is natuurlijk die met de V6 onder de kap, een motor die tijdens de ontwikkeling van 192 naar 240 pk klom met volumes van 2 tot 3,2 liter. De GTV is ook de laatste Alfa die van de band rolde in Arese.

Pagani Zonda C12-S (2001)

Zij die het geluk hebben gehad om er eentje tegen te komen in het echt, kunnen het bevestigen: de Pagani Zonda is een indrukwekkende wagen. De supersportcoupé ontstijgt de normaliteit met zijn racewagenprofiel, met een afgesneden kont en een exotische uitlaatinstallatie. De vier pijpen spuwen de gassen uit van de Duitse V12 die achterin zit gemonteerd. Pagani vertrouwt al 20 jaar op de kennis van Mercedes-Benz en AMG voor zijn grote V12's van 6 tot 7,3 liter, met vermogens van 394 tot 680 pk... of zelfs 760 pk voor de ultieme versies. Mamma Mia!

Ferrari Enzo (2002)

De naam alleen maakt al duidelijk dat het hier om een speciale Ferrari gaat. Het eerbetoon aan de oprichter van het merk is een ultrasportieve coupé die zijn design en zijn rijgedrag bij de F1 is gaan halen. Zijn vorm komt van de Japanner Ken Okuyama, toenmalig designer bij Pininfarina. De Ferrari Enzo Ferrari (zijn volledige naam) heeft een 48-kleps V12 van 6 liter die liefst 660 pk leverde bij 7.800 toeren. Genoeg om de politie gek te maken met een topsnelheid van 363 km/u. De Enzo is geproduceerd in een oplage van 400 exemplaren, waarvan eentje voor het Vaticaan, en werd mede ontwikkeld door de expertise van Michael Schumacher, die toen bezig was aan zijn legendarische periode bij de Scuderia in de Formule 1.

Lancia Ypsilon (2011)

De huidige Ypsilon, die enkel nog op de Italiaanse markt te koop is, is erin geslaagd om op nationale schaal meer te verkopen dan alle Alfa Romeo's wereldwijd. De Italianen zijn dus duidelijk gehecht aan deze chique stadswagen, die ook in een tweekleurige look te bestellen is. De eerste generatie Ypsilon (als we de 'Y' van 1995 tot 2003 niet meerekenen) was gebaseerd op de toenmalige Fiat Punto en was altijd een 3-deurs, terwijl de generatie uit 2011 op basis van de Panda steeds 5 deuren heeft. De motoren van de Ypsilon zijn bekende rotten van Fiat, zoals de 0.9 TwinAir. Ondanks zijn succes in Italië leek de Ypsilon het afscheidsmodel te zijn van Lancia, maar de nieuwe fusiegroep Stellantis lijkt het merk nieuw leven te willen inblazen.

Maserati MC12 (2004)

Een GT-racer voor de weg. De MC12 is een tweezitter die zijn circuitgenen niet wegsteekt. Hij werd ontwikkeld op basis van de Ferrari Enzo en wist drie keer de 24 Uren van Spa-Francorchamps te winnen, in 2005, 2006 en 2008, tweemaal met Eric van de Poele achter het stuur. De 50 geproduceerde exemplaren (de 12 Corsa's niet meegerekend) hebben de 6.0-V12 van Ferrari zonder variabele kleptiming en daarmee 'slechts' 630 pk. Zijn hardtop kan je wegnemen, maar niet meenemen aan boord. Je moet het weerbericht dus goed in de gaten houden als je de symfonie van de V12 ongefilterd wil horen. De nieuwe Maserati MC20 haalt duidelijk zijn inspiratie bij de MC12.

Alfa Romeo 8C Competizione (2007)

De 8C was een hoogtepunt in de geschiedenis van een merk dat nog steeds op zoek is naar nieuwe glorie. Alfa Romeo stelde de prachtige coupé voor op het salon van Parijs in 2006, met een 4,7 liter-V8 van Maserati onder de kap die 450 pk leverde. Het merk voorzag een productie van 500 exemplaren, die allemaal vlot over de toonbank gingen. Daarom werd het kunstje nog eens overgedaan met de 8C Spider, die in Genève in 2008 werd voorgesteld en ook 500 keer van de band rolde.

Fiat 500 (2007)

We begonnen de lijst met de eerste '500', de Topolino. Het is dan ook gepast om te eindigen met de huidige 500, die in 2007 werd gelanceerd voor de 50ste verjaardag van de 'Nuova 500'. De Turijnse designers zijn erin geslaagd om het DNA van het origineel te moderniseren voor dit stadswagentje op basis van de Panda. Zijn formaat is natuurlijk wat groter, maar de designtrekjes doen wel degelijk terugdenken aan zijn legendarische voorganger. En het retrodesign werkt, want de moderne 500 weet sinds zijn lancering al een heel breed publiek aan te spreken. Fiat heeft van het succes gebruikgemaakt om een cabrio te lanceren, de 500C, maar ook een monovolume (500L) en een SUV (500X)! Er was ook een eerste elektrische 500 e, vooral voor Californië, maar de liefhebbers kozen voor de sportieve Abarth 595 met 145 tot 180 pk uit een 1.4 turbo vol karakter. Intussen is er een nieuwe generatie volledig elektrische Fiat 500 om het iconische design te laten voortbestaan in de emissieloze toekomst. Viva Italia!