Nostalgie / Vintage - 2002 Volkswagen Phaeton, grootheidswaanzin?

Het verhaal van de Phaeton is onlosmakelijk verbonden met wijlen Ferdinand Piëch, de toenmalige sterke man van de groep, die het plan had opgevat de beste auto te ontwikkelen die het merk ooit had gebouwd. Ambitieus, dat wel. Maar waarom werd die getooid met een Volkswagen-logo, terwijl de groep ook Audi of... Bentley bezat? Waarom wilde hij concurreren met de prestigemerken van de groep? Anderzijds, waarom ook niet? De Phaeton was niet de eerste ‘exclusieve’ en waanzinnige Volkswagen die het levenslicht zag onder Piëch, getuige daarvan de Passat W8. Geen enkel ander ‘volks’ merk had een dergelijke stap durven te zetten... Maar Volkswagen had het ervoor over om in eigen vel te snijden en opende voor de gelegenheid zelfs een specifieke fabriek in Dresden.

Buitensporige middelen voor een uitdaging die op voorhand verloren leek. Maar de megalomanie ging nog een stap verder, met een speciaal lastenboek, uitgewerkt door Piëch himself, waar heel wat ingenieurs hun tanden op stuk beten: de Phaeton moest gedurende twee uur 300 km/u kunnen rijden (hoewel hij bij zijn lancering elektronisch begrensd was op 250 km/u), en dat zonder een motor- of koetswerktrilling en bij een buitentemperatuur van 50 graden Celsius terwijl binnenin de airco niet meer dan 22 graden aangaf... Dat kan tellen! De enorme ambities van de directeur kenden geen grenzen, want Volkswagen hoopte jaarlijks 25.000 exemplaren van de Phaeton aan de man te brengen... De realiteit zou echter heel wat minder rooskleurig blijken.

“Een grote Passat”

We weten dat bepaalde directeurs en andere groten der aarde zich graag in alle discretie verplaatsen. Maar om dat in een auto met Volkswagen-logo te doen, was duidelijk een stap te ver. De lijn, geïnspireerd op de Concept D uit 1999, zag er weliswaar niet slecht uit, maar bleef al bij al erg klassiek en was voor de meeste stervelingen niet te onderscheiden van een Passat in zondagskleren. Het bleek een harde noot om te kraken voor het technologische uitstalraam van de groep, dat in 2002 werd onthuld in Genève.

Bovendien was er geen enkele reden waarom het publiek de Phaeton zou verkiezen boven de modernere Audi A8, die met zijn aluminium chassis maximaal 1,8 ton woog (tegenover 2,1 ton voor de volledig van staal opgetrokken Phaeton) en die bovendien een hoogwaardiger logo opgespeld kreeg. Verder zoeken klanten in dit segment altijd wat meer imago, iets wat een ‘auto voor het volk’ niet meteen in overvloed heeft. Zelfs de optionele lange wielbasis bracht weinig soelaas. En dan te bedenken dat hij nauw verwant was met de Bentleys uit die tijd...

Complexiteit

De Duitse technologie kwam vooral tot zijn recht in het interieur. In deze cocon van leder en hout pakte de Phaeton uit met het ultieme raffinement. Ga maar eens na welke auto in 2002 masserende, verwarmbare en ventileerbare stoelen aanbood. Bovendien zaten de verluchtingsroosters verborgen achter kleppen in wortelnotenhout, die zich terugtrokken wanneer de airco met vier zones oordeelde dat de ventilatieroosters nodig waren. Jaren later zou Jaguar dat concept recycleren voor zijn XF. En om ervoor te zorgen dat de ruiten nooit besloegen, beschikte de Phaeton over een ontwaseming voor elk raam.

Het infotainmentsysteem mag er vandaag de dag dan gedateerd uitzien, het bood toen reeds de mogelijkheid om de bandenspanning op te volgen, tot en met de spanning van het reservewiel toe. Ook onderhoudsinterventies werden mogelijk gemaakt door het systeem, bijvoorbeeld door de koplampverstelling te ontgrendelen wanneer een van de lampen moest worden vervangen. En aangezien het platform identiek was aan dat van de Bentley Continental Flying Spur, werd ook het instrumentenbord overgenomen van die laatste, inclusief kleurenweergave voor de boordcomputer. Een unicum in 2002…

Vaandeldrager

Op motorvlak heeft Volkswagen echt alles uit de kast gehaald voor de Phaeton. Aan benzinezijde startte het gamma met een VR6 van 3,2 liter (241 pk), die in 2008 verder werd uitgeboord tot 3,6 liter. Daarboven stond de 4.2-V8 met 335 pk. De absolute vaandeldrager van het gamma was de befaamde W12 met 420 en later 450 pk. En aangezien de Phaeton uit de jaren 2000 stamt, legde Wolfsburg ook zijn dierbare TDI onder de kap, in de vorm van een 3.0-V6 (224 en later 233 pk) en de verre van oninteressante 5.0-V10 die ook verkrijgbaar was in de Touareg. Volkswagen ging uiteraard volop voor comfort, kwestie van snelwegkilometers met sprekend gemak te verteren. Hoewel hij zijn beperkingen heeft op bochtige trajecten, weet de vierwielaangedreven Phaeton zich op elk moment uit de moeilijkste situaties te redden, terwijl hij toch aangenaam blijft om te besturen... al kun je met een gewicht van meer dan twee ton natuurlijk geen mirakels verwachten.

Was de Phaeton gedoemd om te mislukken? Toen hij in 2016 met pensioen ging na een carrière van veertien jaar (uitzonderlijk lang in de huidige autosector), waren er slechts 84.000 exemplaren van de band gerold in de ultramoderne ‘glazen fabriek’ in Dresden. We laten u zelf berekenen hoe groot het verschil met de doelstelling van 25.000 exemplaren per jaar is... Toch onderging hij diverse facelifts en updates om hem aan de top te houden. Wolfsburg moest uiteindelijk erkennen dat het per geproduceerde Phaeton tot 28.000 euro verloor... De indrukwekkende glazen fabriek zal worden ‘gerecycleerd’ voor de productie van de elektrische modellen van het merk en wordt zo een uithangbord voor de vernieuwing na dieselgate. Zo is toch niet alles verloren…

Hoewel de Phaeton bij ons een zeldzame verschijning is, vind je in de Duitstalige landen tal van exemplaren aan bodemprijzen... kwestie van de hoge onderhoudskosten te compenseren. Exemplaren met een hoge kilometerstand (doorgaans aangedreven door een V6) vind je al voor 2.000 tot 3.000 euro. Voor Phaetons met een lagere kilometerstand reken je best op 6.000 euro. En de recentste exemplaren wisselen van eigenaar voor 15.000 euro, de prijs van een tweedehandse Golf. Niet wat je zou verwachten van een waardige concurrent voor de S-Klasse, die bij aankoop moeiteloos de drempel van de 100.000 euro overschreed (basisprijs: 62.550 euro in 2006 voor een 3.2 op benzine)... Maar ook in zijn tijd daalde hij al bliksemsnel in waarde. Niettemin is de Phaeton een fantastisch vlaggenschip voor wie er interesse in heeft, zelfs voor ingewijden. Alleen zullen de onderhoudskosten heel wat potentiële kopers afschrikken (nogmaals: het is geen Passat), net als het merkimago wellicht. Maar wie de stap toch durft te zetten, zal ooit worden beloond, al was het maar omwille van zijn zeldzame karakter en zijn boeiende geschiedenis... Maar voor we zover zijn, heeft het gevallen topmodel nog een hele weg af te leggen.