Achter de schermen / De redactie ongefilterd - Gaat digitalisering te ver?

Met 'De redactie ongefilterd' willen we de kans geven aan onze redacteurs om zich volledig vrij uit te drukken over enkele actuele onderwerpen. Geen beperkingen, geen politieke correctheid, enkel hun persoonlijke opinie vanuit hun geprivilegeerde positie als waarnemer van de autosector. Deze week vragen we naar de gaat digitalisering te ver?

Het is een specialiteit op zich, UX-design (User Experience), elke autobouwer heeft inmiddels honderden mensen in dienst die zich uitsluitend daarmee bezig houden. De ene met betere resultaten dan de andere. BMW en Mazda houden bijvoorbeeld vast aan de centrale draai- en drukknop, en een scherm dat in je gezichtsveld staat opgesteld. In mijn ogen blijft dat de superieure oplossing, omdat je er quasi blindelings mee kan werken.

Maar Tesla heeft natuurlijk de toon gezet door tien jaar geleden een reusachtig scherm in de Model S te monteren, en nu wil iedereen dat. Mercedes wil de Amerikanen overbluffen, met wat zij het Hyperscreen noemen (in de EQS), in feite ook niet meer dan drie schermen achter één plaat. Of dat ook qua gebruiksvriendelijkheid een summum zal zijn, valt nog te bekijken.

Oh ja, veel te ver. Bovendien is de gilde erin geslaagd ons die binaire overvloed te verkopen als ‘vooruitgang’ en niet wat het werkelijk is: een besparing. Een groot aanraakscherm en wat regelsensoren kosten nu eenmaal minder dan een hoop fysieke knoppen. Dat de bestuurder dan een half uur aan het swipen en pinchen moet door dat digitale bos om een setting aangepast te krijgen, zal de autobouwers klaarblijkelijk worst wezen.

Ook dat stelselmatig vastgehouden aan het ‘eigen’ bestuurssysteem, stoort me trouwens mateloos. Android Auto en Apple Car Play zijn niet alleen inuïtiever, maar staan qua stembediening en navigatiesoftware evenzeer een lichtjaar voor. En zijn bovendien gratis. Als tenminste de constructeur je er niet voor laat opleggen om de desbetreffende applicatie ook te laten draaien op zijn infotainmentsysteem. Zelfs bij de Cosa Nostra zouden ze zich plaatsvervangend schamen.

Op zich stoort de digitalisering in de autowereld mij niet, op de privacykwestie na, zolang het goed is uitgevoerd qua ergonomie en dat het niet te veel stoort tijdens het rijden. Een groot infotainmentscherm met Google Maps dat zich snel en intuïtief laat bedienen is een zaligheid. Dat je je ogen van de weg moet halen om het juiste deel van een aanraakscherm te vinden om de airco of zetelverwarming in te stellen, is dat niet. Sterker nog: het is gevaarlijk.

De constructeurs lijken nog wat op zoek naar wat de beste formule is voor de digitalisering van een auto-interieur. Maar zolang ze het nog niet hebben gevonden, geef ik de voorkeur aan een groot en hooggeplaatst scherm met Android Auto, waarmee ik in twee tikken mijn favoriete muziek en bestemming kan invoeren, met daaronder op de middenconsole duidelijke knoppen om de temperatuur van de lucht en mijn billen te regelen. Zolang ik nog zelf moet (of mag) rijden, lijkt mij dat de ideale formule.

Ja, tenzij je meent dat je auto ook een rijdend bureau en dito ontspanningsruimte moet zijn. Diverse studies hebben het ondertussen bevestigd, maar je ziet en voelt ook zonder slimme onderzoekers wel dat het vervangen van echte knoppen en toetsen door vaak kleine en moeilijk te vinden digitale varianten lang niet altijd een verbetering inzake gebruiksgemak inhoudt.

Integendeel, zelfs. Hoe cool zo’n schermen met tal van menu’s en submenu’s op het eerste gezicht ook lijken, vaak bespaart de constructeur er vooral een stukje productiekosten mee uit. Doe zelf maar eens de test, hoeveel makkelijker het nog altijd is om blindelings (dat wil zeggen, zonder je ogen van de weg te moeten halen) een goede oude knop te vinden dan in zo’n complex aanraakmenu je weg te zoeken. Qua veiligheid is het vaak een flinke stap achteruit…

Stembediening kan een goed hulpmiddel zijn, als de auto tenminste ook altijd wil luisteren. En niet iedereen praat graag tegen een metalen doos. Nee, de vooruitgang gaat toch niet altijd echt vooruit.

Persoonlijk vind ik dat overdaad slecht is voor alles. Hetzelfde geldt voor de digitalisering van het interieur van een auto en nog meer voor het besturen ervan. Natuurlijk is het hebben van een mooi scherm met een royale grootte zonder overdreven te zijn - 10 inch zoals de meeste goede tablets lijkt me ideaal - met duidelijke menu's en een kwaliteitsresolutie een pluspunt voor hulpmiddelen zoals navigatie bijvoorbeeld. Maar verder vind ik het nut voor een bestuurder erg relatief als het gaat om het centrale infotainmentscherm.

Wat het dashboard zelf betreft, ben ik een fan van de goede oude analoge meters met een duidelijke, eenvoudige en "essentiële" aflezing. Het is waar dat de nieuwe digitale wijzerplaten over het algemeen een mooie resolutie en een duidelijk display bieden en het zonlicht vrij goed beheersen, maar ook hier is de jeugdigheid van dit soort apparatuur buitensporig. Te veel informatie, te veel menu's, te veel complexiteit op de display. Ook al bieden sommige fabrikanten de mogelijkheid om terug te keren naar een minimum aan informatie, die kan worden gepersonaliseerd. Ik vind de geleidelijke komst van head-up displays veel relevanter en nuttiger, omdat je daarmee essentiële informatie direct in je gezichtsveld hebt, zonder dat je zicht op veiligheid wordt aangetast.

Anderzijds betreur ik het dat fabrikanten het voortdurend hebben over connectiviteit, infotainment en gebruiksvriendelijkheid, maar hun digitale aanbod alleen richten op de bestuurder, die de belangrijkste persoon lijkt te zijn om te verleiden. Als we een tablet-achtig scherm op de achterbank zetten om kinderen of passagiers te vermaken en hen in staat stellen hun muziekprogramma te kiezen, als we een scherm vóór de passagier plaatsen (de grootte van moderne airbags laat dat gemakkelijk toe) zodat ook hij zijn multimedia-inhoud kan beheren zonder de bestuurder af te leiden... dan zal ik ontvankelijker zijn.

Tenslotte ben ik, net als mijn collega's, voorstander van een evenwichtige verdeling van fysieke analoge bedieningsorganen - niet van die haptische feedbackknoppen die op zich een illusie zijn - voor essentiële basisfuncties: klimaatregeling, audiobediening, telefonie. Maar uiteindelijk kiezen autofabrikanten voor een al te individualistische en ouderwetse benadering van deze aspecten die zij niet beheersen en vaak een oorlog achter de twee reuzen zijn die Google en Apple in termen van interfaces. Nu onze auto's - tot mijn grote spijt - steeds meer op smartphones op de weg gaan lijken, waarom kiezen we dan niet gewoon tussen Android Auto en Apple Car Play (of bieden we ze allebei aan) en richten we ons op de ontwikkeling van een digitale rijervaring (head-up display, dashboard, toegang tot het voertuig of mobiele applicatie)? Het zou een win-win situatie zijn.