Achter de schermen / De redactie ongefilterd - Wat wordt de toekomst van autodelen?

Met 'De redactie ongefilterd' willen we de kans geven aan onze redacteurs om zich volledig vrij uit te drukken over enkele actuele onderwerpen. Geen beperkingen, geen politieke correctheid, enkel hun persoonlijke opinie vanuit hun geprivilegeerde positie als waarnemer van de autosector. Deze week vragen we ons af welke toekomst het concept van de deelauto nog heeft de komende jaren.

Ik denk dat er wel toekomst zit in het concept van autodelen, zeker nu auto’s door de toenemende elektrificatie steeds duurder worden en de parkeerdruk in veel steden flink toeneemt. Er zijn natuurlijk verschillende manieren van autodelen. Zelf ben ik nogal fan van concepten als Poppy of GreenMobility, ook al zijn die slechts in bepaalde steden beschikbaar. Ik ben van mening dat de flexibiliteit van deze diensten in verstedelijkte gebieden gezinnen die de parkeer- of onderhoudsstress beu zijn, over de streep kan trekken om bijvoorbeeld hun tweede (of derde) wagen weg te doen.

De keren dat er dan toch een auto te weinig is in het gezin, kan zo’n deelauto soelaas bieden. Het feit dat er geen abonnementskosten aan te pas komen en geen vaste standplaatsen zijn (zoals bij Cambio), kan mijns inziens drempelverlagend werken, al wordt het bij Poppy en GreenMobility dan weer wel relatief duur zodra je voor langere tijd de ‘zone’ verlaat – in die gevallen kan Cambio dan weer interessanter zijn.

Maar al deze diensten zijn natuurlijk wel bedoeld voor wie gewoon van a naar b wil rijden. Ook wil niet iedereen gezien worden in zo’n bestickerde auto. Voor hen zullen meer en meer constructeurs een systeem gaan aanbieden zoals dat Lynk & Co, waarbij je via een app je eigen auto makkelijk tegen betaling kunt delen met anderen om zo wat van de kosten van het bezit terug te verdienen. En voor wie er een beroep op doet, is het een manier om voor een fractie van de prijs met een auto te kunnen rijden die ze zelf niet zouden kunnen of willen kopen…

Met de steeds strenger wordende restricties in de steden, wordt het bezitten van een auto ook steeds complexer door de parkeerproblematiek, de belastingen (en stadstol) en de beperkingen op de toegelaten motorisaties. Daarom zou een deelauto als tweede wagen of zelfs als hoofdvoertuig kunnen voldoen aan de behoeften van stadsbewoners in combinatie met het openbaar vervoer. Op voorwaarde dat het aanbod groot genoeg is, de prijs niet de pan uitswingt en de drempels minimaal blijven (bijvoorbeeld om de auto op een andere plek of straat te kunnen parkeren).

In voorstedelijke of landelijke gebieden, heeft het concept veel minder zin, aangezien de kosten-batenverhouding van een deelauto veel minder gunstig zal zijn vanwege de grotere afhankelijkheid van de auto door de langere afstanden die afgelegd moeten worden. Tenzij je een auto zou kunnen delen met je buren, waarbij er 1 of 2 wagens beschikbaar zijn voor een beperkte en bepaalde groep gebruikers binnen een wijk of een bedrijf.

Een systeem als dat van Cambio, dat in de Belgische steden toch al bijna 50.000 gebruikers heeft, blijkt voor de occasionele automobilisten een werkbaar systeem. Een rit kost algauw enkele tientallen euro’s, maar voor wie zijn dagelijkse verplaatsingen niet per auto maakt, is dat alsnog goedkoper (en zorgelozer) dan het bezit van een vierwieler.

Ik kan me niet voorstellen dat dit geen blijver zou zijn. Maar het zal ook slechts een van de schakels blijven in de mobiliteitswaaier, die de afgelopen jaren duidelijk weer wat breder geworden is. Het zal het klassieke autobezit op de middellange zeker niet volledig vervangen, aangezien veel mensen nog steeds voltijds rekenen op hun vierwieler en het kostenplaatje voor de grote meerderheid haalbaar blijft.

Kijken we vele decennia vooruit, dan is het niet ondenkbaar dat er een zwerm zelfrijdende deelwagens in het verkeer belandt die een aanvulling vormen voor het openbaar vervoer. Taxi’s zonder chauffeur, als het ware. Maar op technologisch gebied zijn we daar nog lang niet, zo hebben de recente ontwikkelingen rond zelfrijdende auto’s, waarbij de aansprakelijkheid een pijnpunt blijft, wel duidelijk gemaakt.

De deelauto zou volgens mij een mooie toekomst tegemoet kunnen gaan, ondanks het feit dat ik een van de voorstanders ben van de individuele autovrijheid. Het concept zou baat kunnen hebben bij een frisse kijk van heel wat automobilisten die momenteel hun eigen vierwieler hebben. Daarbij denk ik ook aan de stadsbewoners die niet langer gebruik kunnen maken van hun oude, trouwe voertuig op benzine of diesel, die de stad niet meer in mogen wegens te vervuilend. Een nieuwe auto kopen, zeker eentje met elektrificering, is quasi onbetaalbaar voor velen, vooral omdat hun oude auto bijna niets meer opbrengt qua restwaarde. Voor hen zal autodelen een potentiële, of zelfs verplichte oplossing vormen.

Bovendien zal door het veralgemenen van telewerken de behoefte aan dagelijkse persoonlijke mobiliteit afnemen voor heel wat werknemers, die nu een auto hebben om naar het werk te rijden. Dan wordt het ook interessanter om enkel een auto te huren voor bepaalde omstandigheden - vakantie, verre familievisites, enzovoort - dan om een auto te bezitten die geld kost terwijl hij in de garage staat te verstoffen.

Met de komst van autonoom rijden zal het gebruik van een gedeelde mobiliteitsdienst tenslotte misschien gemakkelijker en goedkoper zijn dan een eigen auto hebben. Geen rijbewijs meer nodig, wat een investering in geld en tijd betekent. Waarom leren rijden, een auto kopen en duur betalen voor het gebruik ervan, als je je kan laten rijden door een goedkope auto zonder enige beperkingen, behalve dat je hem met je smartphone moet reserveren wanneer je hem nodig hebt? Voor de jongere generatie zal de deelauto een van de voornaamste oplossingen zijn, daar ben ik van overtuigd.

Ik ben het concept “autodelen” wel genegen: je gebruikt de wagen enkel als je hem nodig hebt. Bovendien kan je het soort auto aanpassen aan je behoefte: een grotere om te gaan winkelen of naar het containerpark te rijden, een kleinere om zoonlief naar het ballet of het dochtertje naar de voetbaltraining te brengen. Het is ook handig voor de integratie van de elektrische auto, die voor veel mensen veel te duur blijft. En dan hebben we het geeneens over de laadinfrastructuur, want wat blijft me dat een gesukkel. Van de ene hub naar de andere, unplug en drive.

Maar zaligmakend is “autodelen” niet. Omdat gebruikers minder zorgzaam met het materiaal omspringen dan eigenaars. Ik ben een tijdje Cambio geweest: smerig dat die auto’s soms waren. Een plakkend stuur, vlekken op de zetel en een geplette banaan tussen de deur… Bovendien moest je die deelwagens steevast op dezelfde plek gaan zetten, waardoor een dagje Brussel eigenlijk te duur uitviel. In de buurt waarin ik woon, zie ik een heleboel van die Poppy-auto’s; slecht geparkeerd, half op het voetpad en gedeeltelijk voor een garage. Zoals zo vaak is niet het concept het probleem, maar de mens die het concept naar zijn hand probeert te zetten.