Achter de schermen / Hulpsystemen helpen niet (altijd)

Het is ongelooflijk wat een moderne wagen allemaal kan, toch ergeren die steeds slimmere rijhulpmiddelen ons steeds vaker. We trekken de bestaansreden van die elektronica allerminst in twijfel, toch kan je je vragen stellen over de grote verschillen tussen het beoogde doel van sommige systemen en de uiteindelijke uitwerking ervan.

De aanwezigheid van die geavanceerde rijhulpmiddelen zijn het logische resultaat van de steeds strengere wetgeving die ongevallen liever wil voorkomen dan genezen. Een heleboel pakketten zijn inmiddels verplicht, want de politiek ziet die elektronica als de ideale copiloot om de stuurfouten van de chauffeur te corrigeren en om ervoor te zorgen dat de verkeersregels rigoureus opgevolgd kunnen worden.

Passieve versus actieve veiligheid

Het aantal verkeersongevallen en -slachtoffers blijft veel en veel te hoog, toch zijn de cijfers inmiddels een stuk beter dan 40 of 50 jaar geleden. Dankzij hervormingen in de wetgeving, maar ook dankzij de inspanningen van autoconstructeurs om hun voertuigen veiliger te maken. Dan denken we in de eerste plaats aan passieve systemen zoals veiligheidsgordels en airbags. Na de passieve kwam de actieve veiligheid, gestuurd door complexe software en intelligente algoritmes. Alleen blijkt die elektronica niet altijd zo slim, om niet te zeggen dat ze soms ongelooflijk dom uit de hoek kunnen komen.

Systemen zoals remassistentie en een dodehoekwaarschuwing helpen je weldegelijk, al zijn dat eigenlijk taken die de bestuurder zelf voor zijn rekening kan nemen. Ze bieden vooral meer comfort. Hetzelfde met de systemen die de maximumsnelheid lezen, zodat je weet hoe snel je eigenlijk rijden kan: handig, maar niet altijd even accuraat. Je kan ze niet als excuus inroepen bij een snelheidsovertreding, zoveel is zeker. Als de verkeersborden met de gehanteerde maximumsnelheid staan waar ze moeten staan, blijven ze dan ook een "nice to have" in plaats van een echte "must".

Het schoonmoedereffect

In theorie is het handig om een copiloot te hebben, eentje die je wijst op de verkeersregels en aangeeft wanneer je in de fout dreigt te gaan. Maar al te vaak hebben deze rijhulpen meer de trekken van een kritische schoonmoeder, met haar schrille stem en chagrijnige opmerkingen. Want 8 op de 10 keer is het toch voor niets. Het ergste: het blijft niet alleen bij enkel opmerkingen, die schoonmoeder aarzelt niet om zelf in actie te schieten en je te zeggen hoe het volgens haar moet... Soms gaat ze plots in de remmen, voor een tramspoor of een in de bocht geparkeerde auto. Omdat er te veel zonlicht is of een rotonde 500 meter verderop. Om je daarna vergeten te vertellen dat je eigenlijk trager hoort te rijden of dat er een roekeloze fietser voor je wielen opduikt.

Die vroegtijdige, steeds vaker voorkomende ingrepen hebben vaak het tegenovergestelde effect: in plaats van rustiger en veiliger te rijden, ga je je ergeren. Aan het trillende stuur, de flashende lichtjes en de irritante piepjes. Het zorgt voor stress, waardoor je net minder rustig en minder veilig gaat rijden. Nu is dat niet altijd de schuld van de constructeurs of van de ontwikkelaars van die elektronische rijhulpmiddelen, ook de inconsistente wegeninfrastructuur en de niet altijd even duidelijke wetgeving zaaien zoveel twijfel dat zelfs bollebozen de wenkbrauwen fronsen.

Horrorscenario

Nu moet het ergste nog komen: ISA, de intelligente snelheidsbegrenzer die automatisch geactiveerd wordt wanneer je je auto start (en die je enkel handmatig kan deactiveren). Wanneer je te snel rijdt, krijg je een irritant geluidssignaal te horen dat enkel stopt wanneer je vertraagt tot de wettelijk toegelaten snelheid. Die ISA wordt door Europa verplicht vanaf juli 2022.

Alsjeblieft, stop ermee. Voor onze geestelijke gezondheid. De GPS-databanken zijn nog niet up-to-date, de lezers van verkeersborden niet altijd mee. Te vaak blijken de door het dashboard geafficheerde maximumsnelheiden incorrect, soms te hoog en soms te laag. Dan wil je echt geen pieptoon die de gemoederen van de bestuurder verhit. Het vertrouwen in systemen zoals ISA is momenteel helemaal zoek.