Achter de schermen / De redactie ongefilterd - Is een taks op gewicht relevant?

Naast hun journalistieke methodologie en hun professionele perspectief binnen de autosector zijn de leden van onze redactie eerst en vooral automobilisten en gewone burgers. In 'De redactie ongefilterd' spreken ze vanuit hun hart. Deze week vroegen we ze of het belasten op het gewicht van de wagen een goed idee is of niet.

Ja, in mijn ogen is het zinvol voor een ding: om te voorkomen dat over 5 of 10 jaar SUV's 3 ton zullen wegen. Of sportwagens 2 ton (sommigen doen dat al). Als we de spiraal van de gewichtsinflatie niet doorbreken, zullen we er niet aan ontsnappen. Bovendien ben ik, na allerlei auto's te hebben getest, nu zeker van één ding: hoe lichter een auto is, hoe aangenamer – lees: plezieriger – hij op de weg is. Het past ook in de logico om verspilling tegen te gaan.

Alles in onze maatschappij beweegt zich in de richting van beperking van materialen en volumes. Woningen worden kleiner omdat we niet langer nutteloze ruimtes willen verwarmen en onderhouden. We worden belast op het volume en het gewicht van ons afval. In de elektronica (hifi, computers, huishoudelijke apparaten) is alles kleiner geworden. Maar wat auto's betreft, is het tegendeel waar, die worden steeds zwaarder. En dan gaat het niet alleen om de veiligheid aan boord, maar vooral om comfort, ruimte, 20- of 22-duimwielen en voor alles elektromotortjes. Zal de gewichtsbelasting de mensen daarna echt aan het denken zetten? Ik betwijfel het.

Als je er (wellicht naïevelijk…) van uitgaat dat de verkeersbelastingen in de eerste plaats zouden moeten worden aangewend om de weginfrastructuur te onderhouden, dan is het eigenlijk niet meer dan logisch dat de factor gewicht meespeelt bij het bepalen van de verschuldigde bedragen. Je moet immers niet overdreven veel gestudeerd hebben om te begrijpen dat zwaardere voertuigen meer schade toebrengen aan het wegdek dan lichtere. In Nederland, waar auto’s trouwens sowieso veel sterker worden belast dan bij ons, is het trouwens al lang zo dat je meer betaalt naarmate de auto die je ‘te naam stelt’ (zoals dat daar heet), meer weegt. Het is trouwens, samen met de beruchte ‘BPM’, ook de reden waarom je bij onze noorderburen proportioneel gezien veel meer kleine en lichte auto’s ziet rijden dan bij ons.

Als een verkeersbelasting per gewicht de populariteit van SUV’s kan afremmen, is dat wat mij betreft alleen maar mooi meegenomen. Maar wat met elektrische auto’s, die door hun batterijen sowieso meer wegen dan hun soortgenoten op fossiele brandstof? Wil het Waalse gewest, waar dus een hervorming van de verkeersbelasting op tafel ligt die rekening houdt met het gewicht, daar op die manier een graantje van meepikken? Ik zou zeggen: laat die solid state-batterijen, die een veel hogere energiedichtheid hebben en dus dat meergewicht opnieuw wat naar beneden zouden kunnen halen, maar snel komen…

Rekening houden met de massa om voertuigen te belasten is in principe een goed idee. Het is de huidige aberratie van de auto-industrie: we willen de vervuiling van het wagenpark terugdringen, maar het enige wat we doen is de massa en de omvang van de voertuigen vergroten, met overal grote SUV's. Aangezien de fabrikanten slechts de markttendens en dus de smaak van hun klanten volgen, moet de bevolking worden voorgelicht zodat zij begrijpt dat het geen zin heeft om bijvoorbeeld een SUV van 2.500 kg te hebben om een persoon van meestal 80 kg te vervoeren. Maar de methode die door de Waalse wetgever in het ontwerp-decreet wordt voorgesteld, is om verschillende redenen niet bijzonder goed.

In de eerste plaats moet de richtlijn, wil zij van invloed zijn op de constructeurs, voor geheel Europa gelden, anders zal het gewicht van de voertuigen blijven toenemen en zal alleen de Waalse bevolking meer moeten betalen. Bovendien zullen met de voorgestelde formule grote gezinnen zwaarder worden getroffen zonder enige reden: een gezin met 5 kinderen heeft geen andere keuze dan een 7-zits voertuig te kopen, dat onvermijdelijk veel zwaarder is dan een compacte auto. Het is dus zeer oneerlijk.

Het ideale resultaat zou zijn dat de mensen begrijpen dat je voor bijvoorbeeld 4 zitplaatsen en een grote bagageruimte beter een lichte, gestroomlijnde break kunt hebben dan een grote SUV die een ton meer weegt met de aerodynamica van een Normandische garderobe. Naar mijn mening moet in de formule rekening worden gehouden met het aantal zitplaatsen en het volume van de bagageruimte - voor deze twee waarden moet de lichtste optie de voorkeur krijgen.

Nee, omdat gewicht slechts een beperkte factor is in het hele uitstootverhaal. Om dat concreet te duiden: denk je dat een Dacia Sandero TCe 90 verbruiksvriendelijker is dan een Clio met dezelfde motor, gewoon omdat die een paar gram minder weegt? Dan denk ik eerlijk gezegd dat de minder gunstige stroomlijn van de Dacia toch iets zwaarder zal doorwegen. Dus ook maar belasten op rijhoogte en -lengte dan? Een straatje zonder einde, deze discussie, waar je in de taksberekening een quasi oneindig aantal variabelen kunt opnemen die allemaal wel ergens hun invloed hebben op het verbruik en de uitstoot. Factoren die echter ook bijdragen aan het praktisch gemak. Of de (elektronische) veiligheid. Kortom, als er belast moet worden, doe het dan op het enige aspect van autorijden waar er geen discussie kan over bestaan: hetgeen de bestuurder finaal door zijn verstuivers jaagt. En die heffing doe je gewoon direct, aan de pomp.

In principe vind ik het logisch dat zwaardere voertuigen zwaarder worden belast omdat zij, bij gelijkwaardige prestaties, meer vervuilen en de wegeninfrastructuur meer 'verslijten' dan lichtere modellen. Kortom, het is beter om mensen aan te moedigen een break of een hatchback te kiezen in plaats van bijvoorbeeld een SUV. Maar de werkelijkheid is complexer en het voorwendsel is zeer misleidend van de kant van onze raadsleden. Als de motivatie voor een 'gewichtsbelasting' werkelijk ecologisch is, dan moeten de berekening en de weging intelligent zijn. Het project dat in Wallonië op tafel ligt, lijkt echter vooral bedoeld om zoveel mogelijk geld binnen te harken zonder onderscheidingsvermogen. Och ja, wat zeg ik, we zijn in België... of nog erger, in Wallonië.

Serieuzer zou een intelligent en eerlijk belastingstelsel – speciale vermelding voor Brussel – welkom zijn en rekening moeten houden met 4 essentiële factoren: CO2-uitstoot, het aantal goedgekeurde zitplaatsen, gewicht en kilometerstand. Geen onderscheid meer tussen diesel, benzine of lpg/CNG. Eenvoudig gezegd: als je een BMW 3 Reeks Touring xDrive 20d en een X3 xDrive 20d neemt, zou de gewichtsfactor de keuze voor de SUV automatisch duurder moeten maken en je dus straffen... In die geest zouden degenen die besluiten een plezierauto te kopen die niet te zwaar is en redelijk in termen van CO2, maar die niet veel kilometers maakt, niet schaamteloos gestraft worden omdat ze het vlammetje van de autopassie in stand houden. En natuurlijk een maximumprijs voor brandstof garanderen die niet kan worden overschreden, om een einde te maken aan de drievoudige belasting (BIV + VB + brandstofaccijnzen). Wat er ook gebeurt, het is een utopie te denken dat politici rationele, intelligente en rechtvaardige beslissingen zullen nemen vanuit sociaal, ecologisch en financieel oogpunt... of heb ik een episode gemist in de voorbije 30 jaar Belgische politiek?