Vrije tijd / Zomerspecial 2019 – De Sontbrug

De locatie

De Sontbrug is de verbinding tussen Denemarken en Zweden, van Kopenhagen tot Malmö. De officiële naam Øresundsbron is trouwens een samenvoeging van het Deens (Øresundsbroen) en het Zweeds (Öresundsbron). De brug maakt deel uit van de E20. Hij verbindt de twee landen over de Sont in de Baltische zee met een weg, maar ook met een spoorverbinding. De Sontbrug steekt de grens over, maar het tolstation ligt aan de Zweedse kant. De brug ligt vlakbij de luchthaven van Kopenhagen (Denemarken), waardoor er een tunnel en een volledig apart stuk traliewerk moest gebouwd worden. De brug is ook een attractie voor vliegtuigpassagiers die hem uit hun raampje kunnen zien bij het opstijgen en het landen.

Sinds 2016 is de Sontbrug ook een symbool geworden van het einde van de 60-jarife Noorse paspoortunie (vrije oversteek tussen Scandinavische landen). Door een vrijstelling in het Schengenakkoord, gestaafd door de migratiecrisis, heeft Zweden een systematische controle ingevoerd van alle voertuigen en hun passagiers die de Sontbrug nemen naar Malmö. Richting Kopenhagen is er geen identiteitscontrole.

De oorsprong

Het idee van een brug over de Sont tussen Denemarken en Zweden is niet nieuw. De eerste ontwerpen dateren van 1936. Dit oversteekpunt heeft als voordeel dat het niet zo diep is: ‘slechts’ 8 tot 40 m. Zijn geschiedenis is gekleurd door talloze scheepswrakken. De Tweede Wereldoorlog en daarna meningsverschillen in de jaren ’50 en ’60 tussen aanhangers van een oversteek over de Sont en zij die liever een meer noordelijke (en kortere) verbinding wilden tussen Helsingør (DK) en Helsinborg (S) hebben het brugproject doen uitstellen. In 1973 kwamen de Deense en de Zweedse regering tot een akkoord. Maar de economische situatie van deze landen in 1978 dwong hen om het project opnieuw opzij te schuiven. Het kwam pas in 1991 terug op tafel. De constructie begon uiteindelijk in 1995 met een structuur bestaande uit een onderzeese tunnel, een kunstmatig eiland, een stuk tuibrug en een stuk vakwerkbrug. De brug heeft twee niveaus: een voor een spoorweg en een voor een autoweg. De opening vond plaats op 1 juli 2000, in aanwezigheid van de koningen van de twee landen, met een opening voor het verkeer niet lang daarna.

De constructie

De bouw van deze brugtunnel, ontworpen door Georg Rotne met een team van architecten (Jorgen Nissen, Klaus Falbe Hansen en Niels Gimsing), zat vol technische uitdagingen. Ten eerste was er de nabijheid van de internationale luchthaven van Kopenhagen en een belangrijke doorgangsweg over zee. Er moest rekening mee gehouden worden om elk risico op botsing te vermijden en tegelijkertijd hem te beschermen tegen een eventuele schok met een vliegtuig in nood. Een tunnel op een deel van de baan was de meest veilige oplossing, vooral omdat deze doorgang onder water via betonnen structuren onder water op de zeebodem, ook het zeetransport in de straat vergemakkelijkte. Als gevolg hiervan moest een stuk land worden aangelegd om de Drogdentunnel en de brug zelf te verbinden. Dit kunstmatige eiland, met de naam Peberholm, ligt in Denemarken. Het stuk land van 4 km lang is een natuurreservaat geworden.

Om de brugpijlers op de zeebodem te installeren, moest er een schip met twee laadruimtes ontworpen worden en de grootste drijvende kraan ter wereld worden gebruikt. De fundering van de pylonen is gebouwd in een droogdok. Omdat geen enkel schip sterk genoeg was om ze op zee te dragen, omdat ze niet konden drijven door de beperkte diepgang, hebben de ingenieurs een systeem in elkaar ‘geknutseld’ met twee laadruimen. Deze scheepsconstructie heft de funderingen van 23 m hoog en 18.000 ton zwaar boven de putten gelegd die op de bodem van de zeestraat waren gegraven. De 4 pylonen zijn ook deels op land gebouwd voor ze naar de zeestraat werden gevoerd. De enorme drijvende kraan werd gebruikt om de dubbele wegdelen van 5500 ton tot 61 m boven de zeespiegel te heffen. In het stuk tuibrug zijn de platforms met 40 kabels per pyloon verbonden. Het is het enige stuk dat niet vrij staat. Sinds 2013 is er een metroproject via de Sont om Malmö met het netwerk van Kopenhagen te verbinden.

De afmetingen

De brug uit staal en gewapend beton heeft een totale lengte van 7845 m. Het ‘opgehangen’ stuk tuibrug is 1092 m lang. Elke pyloon meet 204 m. Elke sectie is 490 m lang. Onder de brug is de vrije hoogte (voor boten) 57 m. De breedte van de brug voor de 4 rijstroken (2x2) snelweg is 23,7 m. De totale massa van de Sontbrug is maar liefst 82.000 ton.

Wat betreft de tunnel, meet hij 4050 m van de ingang tot de uitgang met een 3510 m lang stuk onder water. Hij rust op de zeebodem beschermd door een ballast die 10 m onder de zeespiegel ligt. Zijn breedte is 38,8 m met 2x2 rijstroken die gescheiden zijn en twee aparte stukken voor de spoorweg. Deze 4 onderzeese buizen, met een hoogte van 8,6 m, zijn samengesteld uit 20 geprefabriceerde betonnen secties. Ze wegen elk 55.000 ton, wat een wereldrecord is.

De overtocht

De Sontbrug, die al vanaf de kust er zeer indrukwekkend uitziet, geeft de indruk dat je over de Baltische zee vliegt, voor of na de tunnel, dankzij zijn deel zonder overspanning. In de winter kan de oversteek gepaard gaan met felle windstoten. De maximumsnelheid is 90 km/u in de tunnel en tot 110 km/u op de brug. Het volledige parcours duurt dus iets minder dan 10 minuten, zonder onweer en zonder te moeten wachten aan de Zweedse douane. Het tolstation bevindt zich op het vasteland in Zweden. Daar is er ook een identiteitscontrole (zelfs voor kinderen). Een situatie die files kan veroorzaken op de brug richting Zweden. De prijs voor een oversteek met de auto is €62 (of 450 DKK of 620 SEK), maar een online ticket doet de prijs dalen tot €58 voor een enkele rit. Dit hoge tarief, dat al sinds zijn opening geldt, is de reden voor een uiteenlopende hoeveelheid verkeer tijdens de eerste maanden van zijn gebruik. De situatie is geregulariseerd, vooral dankzij vele Denen die naar Zweden zijn geëmigreerd, waar wonen veel goedkoper is, terwijl ze nog steeds in of rond Kopenhagen blijven werken. Regelmatige gebruikers profiteren van goedkopere tarieven (tot 75% korting), vooral met een elektronische tolpas.