Vrije tijd / Zomerspecial 2019 – De Mont Blanctunnel

De locatie

De Mont Blanctunnel is gegraven onder de hoogste berg van West-Europa en verbindt Chamonix (F) met Courmayeur (I). In tegenstelling tot wat de naam aangeeft, zit de tunnel onder de Aiguille du Midi (en dus niet de Mont Blanc). Het is de link op de E25 tussen de A40 in Frankrijk en de A5 in Italië. Zo wordt er een omweg van tientallen kilometers en een oversteek over bergpassen vermeden. Het is een bijna verplichte weg geworden voor veel vrachtwagens en vakantiegangers tussen de Arve-vallei en de Aosta-vallei. De wegtunnel staat bekend om de langste ter wereld te zijn geweest van zijn bouw tot in 1978, wanneer hij werd ingehaald door de Arlbergtunnel in Oostenrijk. Er vond ook een vreselijk ongeluk plaats op 24 maart 1999. Twee andere belangrijke tunnels maken het mogelijk om de Hoge Alpen door te steken om het noordwesten van Italië te bereiken: de Fréjustunnel (geopend in 1980 en langer dan die van Arlberg) 200 km verder naar het zuiden en, vanuit Zwitserland op 75 km naar het oosten, de Grote Sint-Bernardtunnel.

De oorsprong

Het idee van een wegtunnel onder het Mont Blancmassief dateert uit 1934. De verslechtering van de relatie tussen Frankrijk en Italië en vervolgens de Tweede Wereldoorlog hebben elk project gedwarsboomd. Maar vanaf 1946 worden de behoeften voor een verbinding tussen Chamonix en Courmayeur, en meer internationaal gezien om Genève met Turijn te verbinden, weer groter. De graaf Dino Lora Totino, een Piëmontese ingenieur, begint het werk op eigen initiatief en kosten. Maar helaas, zijn werken worden stopgezet in 1947 op bevel van de Italiaanse autoriteiten, na 260 m aan graafwerk. De machine is wel in gang gezet. Er wordt een overeenkomst getekend tussen Frankrijk en Italië in 1949, waarna de werkzaamheden starten in mei 1959. De tunnel wordt op 19 juli 1965 om 6 u ’s morgens in gebruik genomen, maar enkel voor auto’s en op 3 dagen na de officiële opening. Vrachtwagens werden in oktober 1965 toegelaten. Het was de bedoeling om de tunnel te verdubbelen, maar dit project werd geannuleerd vanwege de kosten en de tegenstand van de inwoners, die vreesden voor nog meer (vracht)verkeer.

De constructie

De bouw van de tunnel vereiste bijna 4.600.000 werkuren (over 44 maanden) voor gemiddeld 5 ingenieurs en 350 arbeiders. Er was 1200 ton aan explosieven nodig om meer dan een miljoen kubieke meter aan rotsen te doen springen. De ploegen werden geholpen door een gigantische boor van 100 ton op rails: Jumbo. Die boorde 16 gaten tegelijk, op 4 niveaus, om de explosieven te plaatsen. De bouw van de tunnel vereiste 771.240 moeren, waarvan 235.000 om het graniet vast te zetten, 6900 staven, 300 ton ijzer en 60.000 ton cement, vooral om de 200.000 m³ aan gewelven en muren te bedekken. De Italianen waren het snelst om hun 5800 m te graven, 11 dagen voor het moment van ontmoetign op 14 augustus 1962 op 11u31. De afwijking op de as was slechts 13 cm. Ongevallen op de werf hebben de site getekend, met 23 doden (14 Italiaanse arbeiders, 7 Franse arbeiders en 2 berggidsen).

De afmetingen

De tunnel meet 11.611 m lang. De ingang aan Franse kant bevindt zich op 1.274 m boven zeeniveau. Dat is 1.381 m aan Italiaanse kant. De Aiguille du Midi boven de tunnel bereikt zijn hoogtepunt op 3.842 m. Binnenin is de tunnelhoogte 4,35 m. De weg heeft een breedte van 8 m, waarvan 7 m voor het verkeer (2 rijstroken van 3,50 m).

De doorsteek

Het verkeer rijdt door de tweerichtingstunnel (1 rijstrook voor elke richting). De weg heeft de vorm van een omgekeerde V om water makkelijker te doen wegstromen. Om veiligheidsredenen wordt er gevraagd voor een afstand van 150 m tussen alle voertuigen (100 m bij stilstand). De afstand kan simpel worden berekend via de blauwe lichten die elke 150 m zijn geïnstalleerd. De maximumsnelheid is strikt op te volgen en ligt op minimum 50 km/u (verplicht) en maximum 70 km/u. Op het einde van de tunnel is er een beperking van 50 km/u aan de Franse kant en 40 km/u aan Italiaanse kant. Vaste flitspalen en trajectcontroles houden de bestuurders permanent in het oog, met automatische boetes. Natuurlijk moeten de koplampen aanstaan (dimlicht). Inhalen is strikt verboden. Het wordt aangeraden om je autoradio op 107.7 FM (Frans) of 103.3 FM (Italiaans) af te stellen voor verkeersinformatie en veiligheidsinstructies. De doorsteek duurt ongeveer 10 minuten. Er is een tol. Het traject kost meer vanuit Italië (€46,40) dan vanuit Frankrijk (€45,60). Er is ook een heen-en-terugformule voor respectievelijk €57,90 en €56,90. Het beheer eindigt in 2050. Opgelet: auto’s op CNG en LPG moeten dat melden bij de ingang van de tunnel om een sticker te krijgen die achter de voorruit wordt geplaatst.

Het drama

Een vreselijk ongeval heeft de geschiedenis van de Mont Blanctunnel getekend. Op 24 maart 1999 schoot een Belgische vrachtwagen die margarine en bloem vervoerde in brand. De rook en hitte hebben 39 slachtoffers gemaakt, waaronder een Franse brandweerman en een Italiaanse hulpverlener. De brand heeft 53 uur geduurd. Het onderzoek wees op zware tekortkomingen op vlak van veiligheid en preventie, alsook een gebrek aan noodprocedures. De tunnel werd 3 jaar gesloten. Voor zijn heropening op 9 maart 2002 werd hij zwaar aangepast om de veiligheidsmaatregelen te verbeteren. Naast camerabewaking zitten er nu nissen om de 100 m, 37 schuilplaatsen onder druk die verbonden zijn aan een noodweg onder het wegdek en een hulppost in het midden van de tunnel met permanent aanwezige brandweerlui. Dit ongeval heeft er ook toe geleid dat veel landen hun belangrijkste wegtunnels hebben gecontroleerd. Sommigen onder hen werden ook aangepast. De Franse brandweerlui hebben ook hun interventiemethodes en hun apparatuur aangepast om branden in een tunnel te blussen.