Innovatie / België naar de Olympische Spelen met de Toyota APM

De kraamafdeling in Zaventem waar de APM geboren werd, oogt maagdelijk wit en baadt in het licht. In de hoek verstoppen enkele prototypes zich onder een doek, toekomstige modellen die de Belgische ontwerpafdeling van Toyota Motor Europe liever afschermt van onze nieuwsgierige blikken. We krijgen uitzonderlijk toegang tot deze geheime ruimte, maar niet vooraleer we onze smartphones afgegeven hebben en door allerlei controlepoortjes zijn gepasseerd. Allemaal voor een elektrisch voertuig zonder deuren, dat de R&D-divisie ontwikkelt voor de Olympische en Paralympische spelen die deze zomer plaatsvinden in Parijs. 

Die Accessible People Mover of kortweg APM oogt bijzonder rudimentair, maar achter zijn eenvoudige voorkomen gaat een indrukwekkend ontwikkelingsproces schuil, waarvoor de Japanse constructeur in België kwam aankloppen. Toyota wilde een opvolger voor de APM die tijdens de Olympische Spelen in Tokio gebruikt werd. Het werd een race tegen de tijd, want door de coronapandemie ging dat sportevenement niet door in 2020, maar vond het pas plaats in 2021 – met als gevolg dat er nog maar twee jaar overbleef om het volledige ontwikkelingsproces van deze APM 2.0 te doorlopen.

Olympische Spelen in Parijs

Inmiddels draait de productie in het Portugese Caentano op volle toeren, zodat de 260 voor Parijs bestemde exemplaren tijdig ter plaatse zullen zijn. Daarvan nemen 60 stuks het transport in en rond het Olympische dorp voor hun rekening, de overige APM’s worden ingezet om de fans te vervoeren en de logistiek te verzekeren. Er zijn ook 10 als ambulance aangeklede exemplaren met verzorgingsmateriaal en ruimte voor een brancard, die gewonde atleten of bezoekers naar een soort triagepunt brengen, waar ze overgelegd kunnen worden in een echte ziekenwagen of desnoods zelfs een helicopter.

De APM 2.0 is geen evolutie van de Accessible People Mover die Toyota in Tokio gebruikte. De ontwerpers begonnen van een wit blad papier, al konden ze wel terugvallen op een aantal onderdelen die ook dienstdoen voor bestaande productiemodellen – denk aan de stuurinrichting, de ophanging en de wielen, inclusief banden en remmen. Het was vooral zaak om een maximale toegankelijkheid te combineren met voldoende stijfheid, waardoor de ingenieurs uitkwamen bij een uit aluminium opgetrokken spaceframe waarrond ze een thermogevormd koetswerk drapeerden. Dat levert een erg uitgepuurd busje op, met open zijkanten die op- en afstappen vereenvoudigen. In de dubbele vloer zit een uitschuifbare plaat verstopt, zodat ook rolstoelgebruikers makkelijk kunnen meerijden.

Origami

Over elk detail is nagedacht, van de geelgespoten basisstructuur (de kleur die slechtzienden het makkelijkst kunnen onderscheiden) tot de snel te draaien beugels die moeten verhinderen dat inzittenden uit de APM vallen – al zou dat niet mogen kunnen, want de vijf beschikbare zitplaatsen hebben elk een veiligheidsgordel. Voor een frivole toets zorgen de designverwijzingen naar origami: de edele kunst van het papier vouwen zie je in de patronen op het dak, de velgen en de stoelen, waarvan de bekleding de plattegrond van Parijs toont. 

Een racewagen is deze Toyota niet geworden: tijdens een rit op de passagiersstoel op de 1,4 kilometer lang testpiste in Zaventem plafonneerde de door een 12,3 kW sterke elektromotor aangedreven APM bij een dikke 20 km/u. Het in de vloer ingebouwde batterijpakket heeft een capaciteit van 9 kWh, wat volstaat voor een rijbereik van ongeveer 100 kilometer. Dat zou ruim voldoende moeten zijn om een dag mee te draaien in Parijs of een van de andere Franse steden die de Olympische en Paralympische spelen hosten.

Moeilijke homologatie

Het ontwikkelingsteam haalde alles uit de kast: de ophanging kreeg een specifieke set-up die afgestemd is op het tackelen van kasseiwegen en het nemen van borduren, dorpels en verkeersdrempels. Er werden zelfs crashtests uitgevoerd om de stevigheid van de basisstructuur te optimaliseren. De grootste horde bleek echter niet zozeer de ontwikkeling, maar de homologatie van de APM.

Door zijn formaat en gewicht valt de elektrische Toyota namelijk buiten het wettelijke kader, waardoor er een uitzonderingsmaatregel met de lokale overheden uitgewerkt moest worden om de APM toestemming te geven om ook mensen te vervoeren op de openbare weg. Uiteindelijk verkreeg Toyota een tijdelijke toelating van het stadsbestuur, voor een tijdspanne die de drie maanden omvat waarbinnen de Olympische en Paralympische Spelen plaatsvinden. 

Productieplannen?

Van een commerciële lancering is dan ook geen sprake, waardoor dit project naast visibiliteit vooral een symbolische meerwaarde genereert. Toch kijkt Stijn Peeters, hoofd New Mobility bij Toyota Europe in Zaventem, verder dan Parijs. Zo worden er momenteel contacten gelegd met verschillende Europese steden, waar de APM ingezet zou kunnen worden als last-mile-oplossing om de binnenstad te verbinden met de rest van de wereld – als een cargofiets in XXL-formaat, al dan niet via een deelsysteem zoals we dat kennen van de elektrische steps.

Peeters ziet ook mogelijkheden voor het vervoer binnen de stadsmuren, in nauwe centra waar bussen zich vastrijden en waar een snel ouder wordende bevolking naar efficiënt vervoer snakt – bijvoorbeeld om naar de winkel te gaan of een koffietje te gaan drinken. Maar dan zal er wel een aparte categorie voor inclusieve voertuigen zoals de APM in het leven geroepen moeten worden. Mogelijk zijn de Olympische Spelen het uitstalraam dat Toyota nodig heeft...