Mobiliteit / VIgnet of kilometerheffing: wat is de beste oplossing?

We schreven al eerder dat België een nieuwe autobelasting wil introduceren. Dat gezegd zijnde, denkt Wallonië eerder aan een vignet geïntegreerd in de verkeersbelasting terwijl Vlaanderen neigt naar kilometerheffing. En Brussel? Wel, de hoofdstad zou graag een stedelijke tolheffing willen invoeren. Maar wie heeft de juiste oplossing te pakken?

In Vlaanderen

Ben Weyts wil vanaf 2024 een kilometerheffing invoeren. Het ligt op schema, maar er zijn nog veel details te regelen. De Vlaamse overheid heeft de opdracht gegeven aan een panel van adviseurs en juristen om tegen eind april een studie in te dienen... een maand voor de verkiezingen! Het idee is om een intelligente belasting te ontwikkelen, waarvan het bedrag afhankelijk is van de afgelegde afstand, maar ook van de dag en het tijdstip van de verplaatsing. Kortom, de belastingheffing zou zwaarder zijn tijdens spitsuren dan ’s nachts. Het doel: verkeersdrukte verminderen, net als de tijd die verloren wordt in files en ook de vervuilingspieken moeten eventueel afgevlakt worden. Daarbij moet gezegd worden dat de files in Vlaanderen zijn verdubbeld de afgelopen vijf jaar, terwijl er 288.000 bedrijfswagens waren in 2007 tegenover 465.000 in 2017.

Meer loon

De specialisten van de KUL – Stef Proost en Ruth Evers – ondersteunen deze aanpak. Ze stellen dat de maatregelen die al zijn genomen om files te bestrijden (carpooling, etc.) geen vruchten hebben afgeworpen. Dit drijft hen om te pleiten voor een systeem van rekeningrijden, of zelfs een aanpassing van het loon in functie van de flexibiliteit. Hun oplossing hier zou zijn om de wegenbelasting te verhogen voor alle chauffeurs die tijdens de spits rijden. Maar om mensen niet te ontmoedigen om naar het werk te gaan, willen de onderzoekers de inkomsten halen bij een lagere korting van de arbeidskosten. Zo verliest de automobilist die tijdens piekuren rijdt niets van zijn loon, maar degene die opteert voor daluren zal meer verdienen... We vragen ons af hoe deze maatregel zal worden ontvangen bij bedrijven, omdat we de bazen niet snel akkoord zien gaan met dit soort salarisverhogingen.

Waalse kant

In Wallonië wacht minister van Mobiliteit Carlo Di Antonio (cdH) op uitleg over de projecten van het Vlaams Gewest, omdat de invoering van twee verschillende systemen in hetzelfde land “moeilijk voor te stellen” is. Op basis van een overeenkomst tussen de gewesten in 2011 (maar die niet van toepassing lijkt te zijn gezien de verschillende denkpistes) zou het vignetsysteem, neutraal voor de Waalse automobilist, buitenlanders die ons land doorkruisen doen betalen. Geschatte inkomsten: 45 tot 50 miljoen euro per jaar.

Voor Di Antonio is het principe van kilometerheffing niet acceptabel, omdat de automobilist al een vorm van belasting per kilometer betaald in de vorm van accijnzen op brandstof. Bovendien verdedigt Di Antonio het principe van sociale rechtvaardigheid in de zin dat alleen de rijken vrij zouden kunnen rondrijden zonder zich zorgen te moeten maken over de kosten. Di Antonio voegde eraan toe dat we met het vignet zouden vermijden dat burgers worden bestraft in plattelandsgebieden waar er vaker moet worden gereden.

Tol in Brussel

In Brussel wordt er vooral prioriteit gegeven aan de strijd tegen de verkeersopstoppingen en de luchtverontreiniging. Vandaar het idee om een stedelijke tolheffing in te voeren bij het binnenrijden in de stad (zoals al in Londen het geval is). Het project wordt geleid door het Brusselse parlementslid Emmanuel De Bock (DéFI), maar het wordt niet unaniem ondersteund, aangezien het bedrijfsleven bang is voor een uittocht van de bedrijven. Plots krijgt het spoor van de kilometerheffing, zoals in Vlaanderen, opnieuw de voorkeur.

Voor- en nadelen

Elk middel heeft zijn nadelen en zijn voordelen. In Vlaanderen is het duidelijk dat het nodig zal zijn om over de nodige middelen te beschikken om zich te kunnen verplaatsen, terwijl in Wallonië het principe van het vignet het aantal afgelegde kilometers per jaar niet zal verminderen, en dus de CO2-quota ook niet zal verlagen. Het vignet zal evenzeer geen files oplossen, maar het doet de buitenlandse bestuurders wel betalen. Wat kunnen we concluderen? Dat er eerst een echt overleg moet komen op nationaal niveau. Europa dringt van zijn kant aan op een systeem van kilometerheffing, dat als rechtvaardiger wordt beschouwd door de eurocraten omdat het werkt volgens het principe van de gebruiker/betaler.