Wat te doen na een ongeval?

Een verkeersongeval is nooit prettig. Daarom is het belangrijk te weten hoe je moet reageren en wat je moet doen, of je nu getuige of slachtoffer van het ongeval bent.

Een ongeval kan altijd leiden tot een tweede ongeval. Daarom moeten een aantal veiligheidsregels in acht worden genomen. Het is ook belangrijk om gewonden te beschermen en correct te reageren zodat ze niet nog meer letsels oplopen. In het buitenland en in België kun je via het nummer 112 of de SOS-knop in de auto hulp inroepen in heel Europa. Als je onrechtstreeks getuige bent van een ongeval, ga dan eerst na of je wel moet stoppen. Als andere bestuurders dat al hebben gedaan en alles onder controle lijkt te zijn, kun je waarschijnlijk geen hulp bieden. Als je een ongeval tegenkomt waar al hulp aanwezig is, stop dan niet en hou je ogen op de weg gericht in plaats van op wat er gebeurt. Nieuwsgierigheid veroorzaakt soms een nieuw ongeluk. Eenmaal weer thuis is het ten slotte belangrijk ervoor te zorgen dat je er geen trauma aan overhoudt.

Slachtoffer van een ongeval zonder letsel

Bij een klein ongeval dat louter materieel is, is het raadzaam om in alle omstandigheden kalm te blijven. Zet altijd het contact uit, activeer de waarschuwingsknipperlichten, haal de passagiers uit de auto, sluit de auto af, trek een veiligheidshesje aan en hou de sleutel bij je. Het gebeurt dat criminelen misbruik maken van de goedgelovigheid van mensen door een ongeluk te faken en zo je auto of de inhoud ervan te stelen. Als je auto nog kan rijden, verplaats hem dan nadat je eventueel de plaats van de voertuigen met krijt hebt gemarkeerd en aan andere mensen hebt duidelijk gemaakt dat je niet van plan bent vluchtmisdrijf te plegen. Begin dan, in alle rust, de besprekingen om het aanrijdingsformulier in te vullen. Als de voertuigen niet kunnen worden verplaatst, waarschuw dan andere weggebruikers door een gevarendriehoek te plaatsen en bel de politie op het nummer 112 (of 101 in België). 

Het aanrijdingsformulier

Bij een lichte aanrijding vul je het op Europees niveau gestandaardiseerde aanrijdingsformulier zo volledig en gedetailleerd mogelijk in en stuur je het onverwijld naar je verzekeraar. Het is niet nodig het formulier twee keer in te vullen, er is automatisch een kopie. Het is heel belangrijk een schets van het ongeval te maken: teken de situatie duidelijk en geef altijd de verkeersrichting aan. In vak 14 kun je je persoonlijke visie op de feiten geven, die uiteraard kan verschillen van die van de andere bestuurder. Zorg ervoor dat beide partijen het formulier ondertekenen. Maak eventueel foto's van de schade aan de voertuigen. Geef duidelijk het aantal aangekruiste vakjes aan om te voorkomen dat de tegenpartij achteraf nog wijzigingen zou aanbrengen.  Een goede tip: bekijk thuis zo’n aanrijdingsformulier al eens voor wanneer je het ooit nodig hebt. Een verkeerd aangekruist vakje kan immers ongunstig uitpakken. Als je het formulier eenmaal hebt ondertekend, kun je immers niet zomaar veranderen wat erop staat. Als de situatie gespannen wordt of als je onregelmatigheden vaststelt, dring dan niet aan. Zoek bescherming en bel de politie (112 in heel Europa, of 101 in België).

Vluchtmisdrijf

Bij vluchtmisdrijf blijf je vaak met de gebakken peren zitten. Probeer je het merk van het voertuig, de kleur, onderscheidende kenmerken (stickers, dakrek, trekhaak, enzovoort) en zoveel mogelijk cijfers of letters van de nummerplaat te herinneren. Misschien kun je ook rekenen op getuigen om je te helpen. Blijf in ieder geval ter plaatse en bel de politie (112 op mobiele telefoons of 101 in België) zodat die zo snel mogelijk de feiten kan vaststellen. Terwijl je wacht, mag je niet vergeten je verzekeraar in te lichten om informatie te krijgen over wat je moet doen en om eventueel juridische bijstand te vragen.

Ongeval met gewonden of slachtoffers

Probeer bij een ongeval met gewonden, of je nu slachtoffer of getuige bent, niet in paniek te raken. Denk er eerst aan de omgeving rond je te beveiligen. Als je passagiers niet gewond zijn en als je auto niet te veel schade heeft, parkeer hem dan zo goed mogelijk of op de pechstrook, schakel je waarschuwingsknipperlichten aan, neem je veiligheidshesje, breng iedereen uit het voertuig in veiligheid en vergrendel je voertuig. Controleer op een brug altijd of er een berm en een balustrade of borstwering is alvorens over de vangrail te klimmen. Stel kinderen gerust en zeg hen duidelijk dat ze daar moeten blijven. Blijf bij hen zodra dat mogelijk is en waarschuw onmiddellijk de hulpdiensten.

De hulpdiensten bellen

Bel met een gsm het nummer 112. Zeg eerst wie je bent en leg de situatie kort uit, beantwoord daarna de vragen van de telefonist. Probeer nauwkeurig te zijn over de plaats en de situatie van het ongeval (naam van de straat, huisnummer, kruispunt, richting van het verkeer, kenmerkend oriëntatiepunt, kilometerpaal, geschat aantal slachtoffers en ernst van de verwondingen, of er brandgevaar is, enzovoort). Je kunt ook de SOS-knop in het interieur van je auto gebruiken (verplicht in nieuwe auto's sinds 1 april 2018). In landen waar ze nog bestaan, kun je een praatpaal gebruiken als er zich een in de buurt bevindt. Steek in ieder geval nooit de snelweg over om een paal aan de andere kant te gebruiken: het is ten strengste verboden en je riskeert vooral je leven! De praatpalen brengen je in verbinding met een centrale die de wegenwacht en/of de hulpdiensten waarschuwt. Zo weten de hulpdiensten zeker waar je je bevindt. Er bestaan ook smartphone-apps voor noodoproepen met geolocatie. De info daarover vind je meestal op snelwegparkings. 

Taken verdelen

Voordat je in de buurt van de betrokken voertuigen komt, moet je je ervan vergewissen dat de situatie onder controle is en dat er geen risico is op een bijkomend ongeval. Het dragen van een fluorescerend veiligheidshesje is sterk aanbevolen. Op de snelweg is het zelfs verplicht. Treed in contact, ook al is het maar visueel, met de andere mensen ter plaatse. Zo is het makkelijker de taken te verdelen en kun je te weten komen of iemand de hulpdiensten al heeft verwittigd. Als iemand anders dat al heeft gedaan of aan het doen is, kun je trachten de slachtoffers rechtstreeks te helpen.

Als je EHBO-vaardigheden hebt, laat dat dan weten aan andere getuigen. Hou sigaretten uit de buurt van het ongeval en vermijd vonken. Blijf ook niet onnodig dicht bij de brokstukken. Een passerend voertuig dat over glasscherven of koetswerkdelen rijdt, kan deze verpulveren en al dan niet ernstige verwondingen veroorzaken bij mensen in de omgeving. Een goede tip: om in geval van nood uit een voertuig met geklemde deuren te geraken, kun je de ruiten makkelijk verbrijzelen met de hoofdsteunen als die verwijderbaar zijn; hun stangen kunnen als hamer worden gebruikt. Het is echter makkelijker om de ruiten van binnenuit te verbrijzelen dan van buitenaf. De brandblusser is ook een goed hulpmiddel om glas te breken.

Gewonden bijstaan

Het is zeer belangrijk om een ernstig gewonde persoon niet te verplaatsen, omdat dit ernstiger verwondingen en/of inwendige bloedingen kan veroorzaken. Ook mag je de helm van een motorrijder niet verwijderen. Blijf indien mogelijk bij de gewonde totdat er hulp komt. Er is één uitzondering op die regel: bij een overlijdensrisico (brand, verdrinking, enzovoort) moeten de slachtoffers uiteraard zo snel mogelijk uit de voertuigen worden gehaald. Mensen die niet of slechts licht gewond zijn, moeten het voertuig verlaten en zich naar een plaats op veilige afstand langs de weg begeven. Geef een gewonde nooit eten of drinken, ook niet als hij daarom vraagt. Een deken, jas of trui kan hem of haar echter wel opkikkeren. Je stem kan ook geruststellen en kalmeren.

>>> Basiscursus Eerste Hulp van het Rode Kruis.

Andere mogelijke hulp

Als je je overweldigd voelt door de zorg, kun je altijd helpen een nieuw ongeval te voorkomen door gevarendriehoeken te plaatsen en/of naar andere weggebruikers te zwaaien om hen te doen vertragen. Maar breng jezelf of anderen niet in gevaar. Let ook op mensen die in paniek zijn, en op huilende kinderen, en troost hen. En help mensen zich op een veilige plaats te verzamelen. As je hulp niet essentieel is in de buurt van het ongeval, wacht dan op een veilige plek tot de politie er is om te getuigen. Dan kunnen de hulpdiensten en de plaatselijke autoriteiten je eventueel aanspreken. Wees in ieder geval niet ongeduldig, de hulpdiensten hebben hun prioriteiten en gaan professioneel met dit soort situaties om.

Ongeval in het buitenland

In het buitenland kan het feit dat je niet bekend bent met de gebruiken of de taal, een probleem vormen. Probeer altijd zo snel mogelijk de politie en hulpdiensten in te lichten via het internationale nummer 112. Als er lokale inwoners aanwezig zijn, laat hen dan de hulpdiensten informeren en help hen zo nodig door te communiceren met gebaren en enkele woorden in een taal die je beheerst – misschien kun je je zo verstaanbaar maken. Bel bij ziekenhuisopname van jezelf of een familielid zo snel mogelijk naar je ziekenfonds (EZVK-kaartnummer) en je verzekeringsmaatschappij. Ook de ambassades en consulaten (denk eraan hun nummers op te slaan in je mobiele telefoon) zijn er om je te helpen in geval van ernstige problemen.

• Alles over reisverzekeringen en pechverhelping

De nasleep

Als je het slachtoffer of getuige bent geweest van een zwaar ongeval, denk er dan aan om je gedachten te verzetten. Zoiets meemaken kan zijn sporen nalaten. Het is nog traumatischer als er gewonden zijn gevallen, vooral als het om inzittenden van jouw voertuig gaat. Zelfs een klein ongeval kan je enkele dagen en nachten bijblijven. Iemand in je omgeving in vertrouwen nemen kan helpen om de angst voor de psychologische schok van het ongeval weg te nemen. Als er helaas sprake is van ernstig letsel of overlijden, kan professionele hulp je helpen deze beproeving te boven te komen.