Partner Content / Audi: een uniek verhaal

De vier ringen van het Audi logo, dat in 2022 90 jaar bestaat, zijn bijna even bekend als de vijf olympische ringen. Indien u een beetje affiniteit heeft met de geschiedenis van de automobiel, dan weet u vast dat die vier ringen refereren naar vier firma’s – de automerken Audi, DKW, Horch en Wanderer – die in 1932 samen de Auto Union AG oprichtten, wat later dan Audi AG werd. Maar misschien kent u niet alle details van dit boeiende verhaal…

Een unieke ondernemer

Alles begint bij August Horch. De man wordt in 1868 in Winningen bij Koblenz geboren. Horch stamt uit een oude familie van wijnboeren en smeden. Al op zijn 13^de bouwt hij, met wat hulp van zijn vader, een hoge bi, de voorloper van onze fietsen. Eens zijn technische studies zijn voltooid begint hij een carrière als technisch ingenieur, onder andere bij een bedrijf dat wordt gerund door ene… Carl Benz.

In 1899, op zijn 31^ste, stichtte Horch in Keulen een eigen bedrijf, Horch & Cie. Minder dan een jaar later stelde hij al zijn eerste automobiel voor. Dat lokte nogal wat investeerders, en de ingenieur zag zijn onderneming snel groeien. Hij wijzigde het statuut, waardoor in 1904 de A. Horch & Cie Motorwagenwerke Aktiengesellschaft (AG) het levenslicht zag. August Horch, een uitvinder pur sang en een geniaal technicus, had het echter moeilijk om de richtlijnen van de financiële directeur van de onderneming te volgen en stapte begin 1909 op. In het Saksische Zwickau, in het uiterste oosten van Duitsland, richtte hij kort nadien zijn tweede bedrijf op, August Horch Automobilwerke GmbH. Zijn vroegere partners claimden het alleenrecht op het merk te hebben, en haalden hun gelijk voor de rechtbank. August Horch herdoopte zijn bedrijf, en zijn merk, dan maar tot ‘Audi’. Niet alleen de gebiedende wijs van het Latijnse werkwoord ‘audire’, maar tegelijk ook het equivalent van het Duitse ‘horch’ (luister!), vervoeging van het werkwoord ‘horchen’.

Zo werd op 25 april 1910 de Audi Automobilwerke GmbH Zwickau opgericht. Later dat jaar kon al een eerste Audi worden voorgesteld: de Typ A was een 22 pk sterk sportieve faëton. In 1920 kon August Horch een belangrijke positie binnen het ministerie van Transport innemen, en bleef hij tegelijk ook in de Raad van Bestuur van Audi zetelen. Een jaar later werd Audi de eerste Duitse constructeur die een auto in grote serie bouwde, de Typ K. Die onderscheidde zich door een linksgeplaatst stuur, een tendens die zich – onder impuls van August Horch – over heel Europa zou uitbreiden. Want van op die zitpositie kon een chauffeur immers veel beter het tegemoetkomende verkeer zien…

DKW en Wanderer

In de jaren twintig was er in Saksen nog een andere succesvolle constructeur gevestigd. DKW, in 1916 door de Deense ingenieur Jørgen Skafte Rasmussen opgericht, legde zich in eerste instantie toe op het ontwikkelen van een door stoom aangedreven wagen, wat meteen ook de naam verklaart: DKW staat immers voor ‘Dampf-Kraft-Wagen’. Dat voertuig werd in 1917, 105 jaar geleden, aan de wereld voorgesteld. Het project was echter een kort leven beschoren, maar DKW timmerde met succesvolle tweewielers verder aan de weg, waarna een overstap naar de automobiel volgde. In 1928 werd Rasmussen immers de grootste aandeelhouder van Audi en lanceerde DKW zijn eerste auto, de Typ P. 1928 was echter ook het jaar van een grote economische crisis in Duitsland. Die verspreidde zich over de hele wereld, leidde tot de beurscrash van 1929 en de Grote Depressie van de jaren dertig.

In 1911 had een ander merk zich op de ontluikende automobielmarkt gestort: Wanderer. Het merk was gecreëerd door de onderneming Winklhofer & Jaenicke uit Chemnitz. Ook die stad situeert zich in Saksen. Het bedrijf, opgericht door Johann Baptist Winklhofer en Richard Adolf Jaenicke, was echter ook eigenaar van een bank en overleefde de crisis van 1929 niet. De activa van de automobielafdeling werden overgenomen door een nieuw bedrijf, dat onder de impuls van de Duitse staat en de Saksische staatsbank werd gecreëerd: Auto Union AG. Deze onderneming had zijn thuishaven in Chemnitz, en bestond uit vier onafhankelijke merken: Audi, Horch, DKW en Wanderer. Vier merken, vier ringen.

Auto Union

In de jaren dertig bleven de vier onderdelen van Auto Union AG onder eigen naam auto’s commercialiseren. Dat gebeurde aan de hand van een samenwerkingsakkoord, en ook via synergie op het vlak van R&D en onderdelen. Elk van de vier constructeurs specialiseerde zich in een eigen segment: DKW nam de compacte modellen voor zijn rekening, Wanderer de middenklasse, Audi de ‘premium’ middenklasse, en Horch de top van het gamma.

Het logo van Auto Union werd eigenlijk enkel op racewagens gebruikt, bolides die in actie kwamen als deel van een groots propagandaschema. Tussen 1934 en 1939 wisten Auto Unions Typ A, Typ B, Typ C en Typ D de ene na de andere Grand Prix te winnen, samen met enkele bekende klimkoersen. Aan het stuur zaten rijders met ronkende namen, zoals Bernd Rosemeyer, Hans Stuck, Ernst von Delius of ook Achille Varzi. In oktober 1937, precies 85 jaar geleden, zette Rosemeyer een nieuw snelheidsrecord neer. Op een nieuw stuk autoweg tussen Frankfurt en Darmstadt rondde hij de magische kaap van 400 km/u.

Na afloop van de Tweede Wereldoorlog wou het Marshallplan de Europese – en vooral Duitse – economie opnieuw aanzwengelen. Bij die plannen hoorde ook een uitgebreid hoofdstuk ‘automobiel’. De nieuwe onderneming Auto Union GmbH werd in 1949 in het Beierse Ingolstadt gelanceerd, met hulp van die Amerikaanse fondsen en steun van de Beierse regering. Om evidente geopolitieke redenen werd de zetel van Auto Union, samen met de fabrieken, naar het westelijke deel van Duitsland verhuisd.

Fusie met NSU

Na eerder al een aandeel in het bedrijf te hebben genomen werd Daimler-Benz AG in 1958 de enige aandeelhouder van de Auto Union GmbH. In december 1964 stond de Daimler groep al die aandelen af aan Volkswagen AG, waarna Audi eind 1966 een volledig van Volkswagen gescheiden filiaal werd. De merken Wanderer en Horch waren ondertussen al helemaal verdwenen, maar DKW ging nog lang na de Tweede Wereldoorlog door. Tot 1966 rolden er in Duitsland DKW’s van de band, in Brazilië (1967) en Argentinië (1969) ging de productie zelfs nog even langer door.

In 1969 kwam het ook tot een fusie tussen Auto Union en NSU Motorenwerke AG, de constructeur uit Neckarsulm, bij Stuttgart. Zo ontstond de Audi NSU Auto Union AG, een onderneming die in 1985 werd herdoopt tot Audi AG. Tegelijk verdwenen ook de merken NSU en Auto Union. De bedrijfszetel van Audi AG was voortaan in het Beierse Ingolstadt gevestigd. 

Het in 1932 verschenen logo met de vier aan elkaar verweven ringen onderging in de loop der jaren ook een hele evolutie. Aanvankelijk waren de logo’s van de vier merken ook in de ringen te zien, maar bij de heropleving van Auto Union in 1949 werd het logo vereenvoudigd: voortaan liep er over de vier ringen een zwarte band met de in hoofdletters uitgevoerde vermelding AUTO UNION. Die rechthoek verdween in 1969 waardoor enkel nog de vier ringen te zien waren. Die waren voortaan aan elkaar gekoppeld, wat voor een krachtige uitstraling met veel zelfvertrouwen zorgde. In 1995 werden de vier ringen gefuseerd met het Audi woordmerk, wat resulteerde in driedimensionale zilveren ringen met een rood monogram. Dat logo onderging in 2009 nog een lichte wijziging, waarbij er meer nadruk op de ringen kwam te liggen. Sinds 2016 bestaat de visuele identiteit van Audi uit vier vereenvoudigde ringen. Een logo dat ook 90 jaar na zijn creatie sterk genoeg is om op zichzelf te staan.

Zoute Grand Prix

Ter gelegenheid van de prestigieuze Zoute Grand Prix, die van donderdag 6 tot zondag 9 oktober werd gehouden, kon het publiek zich vergapen aan meerdere iconische modellen van de merken die aan de basis stonden van Audi AG. Daarbij onder andere ook een Auto Union/Wanderer Stromlinie Spezial. Dit kroonjuweel van de D’Ieteren Gallery werd op initiatief van D’Ieteren voor de editie 2004 van de Luik-Rome-Luik rally gerestaureerd. Verder ook een Wanderer W 25 K, eveneens uit de D’Ieteren collectie, maar ook de beroemde Auto Union Grand Prix Typ C en Typ D. Bolides die de autosportgeschiedenis zijn ingegaan als de beroemde ‘Silberpfeilen’, de voorlopers van de moderne F1-wagens. Een mooie knipoog naar de toekomst, want in 2026 keert Audi terug naar de koninginneklasse van de autosport!