Ontcijferd / Binnenkort 130 km/h op onze snelwegen?

Mogen we binnenkort op bepaalde snelwegen in België 130 km/h rijden? François Bellot, onze minister van mobiliteit, is daar niet tegen. Hij reageert op een studie van het BIVV in opdracht van minister Jacqueline Galant naar de snelheidsbeperkingen op snelwegen. Het verkeersveiligheidsinstituut is meer voorstander van een verlaging van de snelheden, vooral tijdens de piekuren, via een variabele weergave. Volgens het BIVV zou het aantal ongevallen dalen en de doorstroming verbeteren als de snelheid wordt verlaagd tijdens de spits of bij moeilijke weersomstandigheden.

Voorstelling

De studie van het BIVV bespreekt in meer dan 70 pagina’s een analyse van de huidige situatie in België en in het buitenland om daar dan verschillende scenario’s uit af te leiden. Als conclusie schuift het instituut uiteindelijk een oplossing naar voor waarbij de snelheidsbeperking via variabele verkeersborden wordt verlaagd, en dat overdag in drukke en/of ongevalgevoelige gebieden. Het BIVV ziet voordelen op het vlak van veiligheid (6 procent minder verkeersdoden), doorstroming (30 procent minder files) en milieu (7 procent minder uitstoot van fijnstof).

Niet enkel snelheid

Om een dergelijk scenario met tijdelijke beperkingen tot 90, 70 of zelfs 30 km/h in functie van de verkeersomstandigheden echt doeltreffend te maken, moeten tegelijk nog andere maatregelen worden ingevoerd. Zo moeten de bestuurders bij het naderen van verkeerswisselaars worden begeleid, want om accordeonfiles als gevolg van constante rijstrookwissels te vermijden, kan de snelheidsbeperking worden gecombineerd met een inhaalverbod. Er moet met andere woorden niet alleen worden geïnvesteerd in variabele verkeersborden, maar ook in de sturing van het verkeer en de doorstroming.

130 km/h

Het BIVV is duidelijk gekant tegen een verhoging van de snelheidsbeperking tot 130 km/h, die volgens haar enkel “nadelen” heeft, vooral dan op het vlak van veiligheid en milieu. Het instituut voorspelt 5 procent meer ongevallen, 6 procent meer CO2-uitstoot en 3 procent meer fijnstofuitstoot. Toch heeft minister van mobiliteit Bellot aangegeven dat hij op sommige ongevalsarme stukken snelweg de limiet wil verhogen. Door van 120 naar 130 km/h te gaan zou België aansluiten bij de meerderheid van de Europese landen. Sommige, zoals Tsjechië (130 km/h) en Polen (140 km/h), willen op bepaalde stukken zelfs tot 160 km/h gaan. En Duitsland blijft nog altijd vasthouden aan zijn snelwegen zonder snelheidsbeperking.

Nederland

Een interessant geval is Nederland. In 2012 hebben onze Noorderburen de snelheidsbeperking opgetrokken van 120 naar 130 km/h. Wie door Nederland rijdt, is doorgaans aangenaam verrast door het perfect onderhouden en erg comfortabele wegennetwerk, met een vlak en stil wegdek. 80 procent van het netwerk is uitgerust met tellussen en bewakingscamera’s. Er worden ook variabele snelheidslimieten gebruikt bij het naderen van steden en trajectcontroles om te vermijden dat die beperkingen worden overschreden. Die laatste worden soms eerder ingevoerd om de geluidsdruk te verminderen dan om de verkeersveiligheid te verhogen. Dat verklaart waarom er stukken snelweg met 2 x 4 rijstroken zijn waar je ook ’s nachts met nauwelijks enig verkeer nog altijd maar 80 km/h mag.

Niet meer doden

De makers van de studie van het BIVV benadrukken dat het te vroeg is om conclusies te trekken over de positieve of negatieve gevolgen van de overstap naar 130 km/h op 62 procent van de Nederlandse snelwegen, vooral ver weg van stedelijke gebieden. Toch is in de officiële cijfers voorlopig geen duidelijke stijging te zien van het aantal verkeersdoden sinds 2012, integendeel. In 2013 en 2014 daalden de cijfers om in 2015 en 2016 weer te stijgen. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat de Nederlandse overheid enorme inspanningen heeft geleverd aan haar infrastructuur, met meer veiligheidsmaatregelen op het snelwegennetwerk, tegelijk met de verhoging van de snelheidsbeperking. Ook in de Verenigde Staten heeft de staat Nevada onlangs de limiet opgetrokken van 75 mph (121 km/h) naar 80 mph (129 km/h) op de Interstate 80. Daarmee zijn er nu al 7 Amerikaanse staten waar op de Highways een beperking geldt van 80 mph.

België is een slechte leerling

Tot slot staat er nog een tabel in de studie die behoorlijk symptomatisch is voor de toestand van het Belgische snelwegennet. Wij kampen met 9,6 verkeersdoden per miljoen inwoners per jaar, het slechtste resultaat van Europa. Voor het aantal verkeersdoden per miljard gereden kilometers per jaar scoort ons land 3,0. Dat is nog altijd beter dan Polen (7,9), Tsjechië (4,2), Hongarije (4,1) of Portugal (3,8). Ter vergelijking: in Duitsland ligt de balans op respectievelijk 5,0 (per miljoen inwoners per jaar) en 1,9 (per miljard kilometer per jaar), terwijl dat in Nederland 5,0 en 1,9 is en in Frankrijk 4,8 en 1,8. Kortom, onze gebrekkige verkeersveiligheid lijkt meer te liggen aan een gebrek aan initiatief, infrastructuur en onderhoud dan aan de toegelaten snelheid.