Ontcijferd / 15 nieuwe maatregelen voor de verkeersveiligheid: wat moeten we ervan denken?

De voorbije herfst werden burgers en “professionals” bevraagd ter gelegenheid van de Staten-Generaal Verkeersveiligheid. Met de resultaten daarvan zijn de autoriteiten aan de slag gegaan om maatregelen uit te werken. Dat was ook nodig, want het aantal verkeersdoden is in 2015 toegenomen! Volgens de cijfers van het BIVV leven de Belgen de zones van 50 km/h en 90 km/h vrij goed na, maar dat geldt niet voor de andere beperkingen. Zo bedraagt de gemiddelde vastgestelde snelheid in een zone 30 43,4 km/h. Ook op wegen waar 70 km/h geldt (en zo zijn er heel veel in Vlaanderen) en op autosnelwegen ligt de gemiddelde vastgestelde snelheid hoger dan de snelheidsbeperking.

De 15 maatregelen

Een van de meest concrete maatregelen werd al onthuld: de nultolerantie voor alcohol bij jonge bestuurders. Maar er zijn er in totaal 15, gaande van aanpassingen aan het verkeersreglement tot de wens om zwarte dozen te installeren in de nieuwe auto’s. Hier zijn ze:

• het verkeersreglement vereenvoudigen
• iedereen de kans geven om zijn kennis van het verkeersreglement bij te schaven
• een duidelijk en veilig reglement invoeren voor het gebruik van elektrische fietsen
• nultolerantie voor alcohol achter het stuur invoeren voor nieuwe bestuurders (de eerste drie jaar)
• een alcoholslot verplicht maken voor personenvervoer en voor recidivisten
• overtreders volledig of gedeeltelijk laten opdraaien voor de kosten van alternatieve straffen
• een instituut voor accidentologie oprichten
• de verplichting van een zwarte doos in nieuwe voertuigen ondersteunen
• het risico op controle vergroten dankzij het gebruik – door alle betrokken diensten – van betrouwbare en realtime bijgewerkte gegevens
• de fraude bij het wegvervoer verminderen dankzij beter gecoördineerde en doelgerichtere controles (dienst van de FOD)
• het gebruik van camera’s voor automatische nummerplaatherkenning (ANPR) veralgemenen
• het gebruik van trajectcontroles veralgemenen
• de kwaliteit van de controles verbeteren
• de uitvoering van de richtlijn “Crossborder” verderzetten, die het mogelijk maakt voor de meest frequente verkeersovertredingen gegevens uit te wisselen tussen lidstaten
• een overlegplatform creëren voor ongevalpreventie

Tijd voor actie

De autoriteiten maken zich zorgen over een stijging van het aantal verkeersdoden. Volgens de schattingen van het BIVV zullen in 2015 755 mensen gestorven zijn op onze wegen. Dat is een stijging met bijna 4 procent ten opzichte van 2014 (727 doden). Daarom hebben ze besloten maatregelen te nemen. Er werden burgers ondervraagd via een online vragenlijst en tijdens een burgerontmoeting op 15 november. Professionals uit de sector hebben ook deelgenomen aan deze Staten-Generaal van de Verkeersveiligheid. Er waren heel veel (te veel?) politici aanwezig, maar ook vertegenwoordigers uit de automobielsector (Volvo en Touring), van de autorijscholen, het BIVV, het gerecht, de politie, het wegtransport en slachtoffers van verkeersongevallen.

De selectie

Bij de professionals betreuren we echter de afwezigheid van “onafhankelijke universitaire” specialisten, de autopers en de nooddiensten, in het bijzonder de brandweer. Voor zover wij weten, waren er ook geen vertegenwoordigers uit de motorfiets-, taxi- of koerierwereld. En eigenlijk zijn dit toch beroepssectoren met een goede kennis van de weg en de bijhorende valkuilen. De 250 personen die geselecteerd werden voor de burgerontmoeting, werden gekozen uit vrijwilligers op basis van het klassieke profiel van leeftijd, geslacht en socioprofessionele situatie om zo te komen tot een panel dat representatief is voor de bevolking, zonder “kwalitatieve” beperking die het debat kan manipuleren.

Wat moeten we ervan denken?

We zien weliswaar enkele pogingen om de oorzaken van ongevallen beter te begrijpen en het verkeersreglement te vereenvoudigen, maar het zijn toch vooral restrictieve maatregelen. We denken dan onder andere aan de zwarte doos. Zal deze gesofistikeerd genoeg zijn om rekening te kunnen houden met niet-becijferde parameters? Met andere woorden, zal deze zwarte doos verkeerde interpretaties kunnen voorkomen met betrekking tot de werkelijke bedoelingen van de bestuurder om een ongeval te vermijden of tot de omstandigheden buiten het voertuig die misschien wel geleid hebben tot het ongeval of die de gevolgen ervan kunnen verergerd hebben? De autoriteiten stellen zichzelf ook helemaal niet opnieuw in vraag wat bijvoorbeeld de infrastructuur betreft. Er wordt ook met geen woord gerept over de inspanningen voor een harmonisering van het verkeersreglement op Europees niveau. Bij ons wordt het dan weer net geregionaliseerd, hoewel blijkt uit onze debatten op Facebook – en via andere media – dat de burgers echt liever naar een harmonisering willen gaan.

De verantwoordelijkheid

Uiteraard heeft iedereen zijn eigen visie op de ideale verkeersveiligheid en het autorijden. De ideale situatie zou erin bestaan dat we ons met minder risico’s op de weg kunnen begeven zonder dat er één enkel strak en onbuigzaam soort van gedrag wordt opgelegd. Er moeten regels bestaan en die moeten nageleefd worden. Maar om tot een consensus te komen en extremisten aan beide kanten uit te sluiten hebben we een duidelijk verkeersreglement nodig dat rekening houdt met alle “verantwoordelijke” weggebruikers. Het moet dienen als leidraad en gids voor het delen van de openbare ruimte. En de autoriteiten mogen het vermoeden van schuld niet veralgemenen, maar moeten de echte gekken achter het stuur of de ongedurige bestuurders opsporen om ze te helpen hun fouten te verbeteren en om ze, indien nodig, van de weg te halen.

Werk van lange adem

Verantwoord gedrag is iets dat je in de loop der jaren verwerft, al van in de prille kindertijd. Daar ligt een taak voor ouders en naasten, maar ook van de school en de rijopleiding. Deze opleiding zou eigenlijk permanent moeten worden, vooral om te leren omgaan met de nieuwe technologieën. De maatregel met betrekking tot de snelheidsregelaar toont vooral aan dat de autoriteiten niet meer mee zijn met de tools die aangeboden worden door de constructeurs en die in principe toch bedoeld zijn om de veiligheid te vergroten. Zo zijn er nog altijd mensen die panikeren wanneer het ABS hun rempedaal doet trillen! Waarschijnlijk ook omdat de verkoper de sleutels van de nieuwe auto overhandigd heeft zonder de moeite te doen om alles uit te leggen… of misschien wilde de klant wel niet luisteren.