Ontcijferd / Update 2021 - Verplichte snelheidsbegrenzer in 2022: werkt het wel?

Update november 2021:

De Europese Commissie heeft ondertussen gestemd en het project bekrachtigd. Vanaf juli 2022 moeten alle nieuwe modellen uitgerust zijn met het ISA-systeem (Intelligent Speed Assistance), dat de geldende snelheidsbeperking op een bepaalde rijstrook kan detecteren en de auto indien nodig kan afremmen om de toegestane snelheid te respecteren.

Om de bestuurder de vrijheid te geven bij het gebruik van zijn voertuig, zal het systeem uitgeschakeld kunnen worden en zal het nog altijd mogelijk blijven om sneller te rijden. De wettelijke verplichting van het systeem houdt echter in dat het automatisch wordt geactiveerd telkens wanneer het voertuig wordt gestart.

Update mei 2021: de geplande procedure heeft vertraging opgelopen door de Covid-crisis. Eind april is de laatste hand gelegd aan de ontwerp-regelgevingsbesluiten, al moeten die nog door het Europees Parlement worden goedgekeurd. Het is de bedoeling dat de verplichting in mei 2022 ingaat. Volgens de voorgestelde tekst zal het voor de bestuurder altijd mogelijk blijven dit systeem uit te schakelen. Dit "ontwerp" zegt in essentie:

De bestuurder moet het ISA-systeem handmatig geheel of gedeeltelijk kunnen deactiveren. De constructeur kan de bestuurder de mogelijkheid bieden [het systeem] manueel en gedeeltelijk uit te schakelen om een van de volgende dingen te doen: a) een actieve visuele waarschuwingsfunctie bieden, maar zonder akoestische of haptische waarschuwing; of b) de akoestische of haptische waarschuwing beëindigen.

De besprekingen in de Europese Commissie hebben zich ook toegespitst op de betrouwbaarheid van navigatiegegevens en de herkenning van verkeerstekens om ISA echt operationeel en doeltreffend te maken.

Tekst vòòr de update

Wordt het nog mogelijk om zelf de snelheid van uw auto te kiezen in Europa na 2022? Het Europees Parlement heeft in ieder geval besloten om alle nieuwe auto’s binnen 3 jaar uit te rusten met ISA. Dat staat voor ‘Intelligent Speed Assistance’ en heeft als doel om te voorkomen dat bestuurders de geldende snelheidslimiet overtreden. Het blijft echter mogelijk om het systeem te ‘corrigeren’ en de snelheid te overschrijden die de auto heeft afgelezen.

Uitschakelbaar

Het systeem wordt verbonden met het contact van het voertuig, maar het kan uitgeschakeld worden door de bestuurder om in controle te blijven over de snelheid. Tenminste in het begin. Het lijkt echter zeker dat de politici van plan zijn om auto’s nog verder te beperken, waardoor zaken als de ISA niet langer uit zullen kunnen geschakeld worden. Hoe dan ook blijft het mogelijk om te versnellen met het systeem aan om veiligheidsredenen. Dat kan door het gaspedaal verder in te duwen, ondanks de melding ‘te snel rijden’. Wanneer de automatische begrenzer een lagere snelheid opmerkt, zal de auto niet op de remmen springen. De ISA zal enkel de brandstoftoevoer (of de stroom) afbreken, met een geluidssignaal, om de auto langzaam te laten vertragen.

Onbetrouwbaar

Onze ervaring op (voornamelijk) Belgische wegen toont aan dat, voorlopig, de hulpjes om de snelheid te beperken nog verre van betrouwbaar zijn. Het systeem gebruikt gegevensbanken op basis van GPS-coördinaten en camera’s die de signalisatie aflezen. Het moet worden gezegd dat het vaak niet werkt. Zo mist de ISA vlakbij ons kantoor vaak de Zone 30, waardoor hij aangeeft dat de limiet op 50 km/u ligt. Op andere wegen hebben we al andere snelheden aangegeven gezien dan de geldende limieten (90 terwijl we 120 mogen rijden). Het feit dat ISA niet via de remmen werkt, is goed. Een test met een systeem dat de auto wel afremt, heeft ons al de stuipen op het lijf gejaagd toen de auto ineens van 130 naar 70 km/u afremde (in Frankrijk) na een verkeersbord te hebben gelezen… op een parallelweg aan de andere kant van een vangrail.

Gevaar of niet?

De effectiviteit van deze ‘intelligente’ snelheidshulp rekent niet enkel op de vaardigheden van de programmeurs, maar ook op de kwaliteit van de signalisatie langs de weg. We zijn niet de enigen die verkeersborden zien net om de hoek van een weg, buiten het gezichtsveld. Soms zijn ze zelfs verborgen door plantengroei, of vervaagd met de tijd. Gelukkig kunnen de GPS-gegevens dat corrigeren, op voorwaarde dat ze up-to-date zijn (en dus in real-time geconnecteerd). En vergeet ook niet de signalisatie van wegwerkzaamheden, die soms wel heel simpel is aangepakt. Bovendien verschillen de nationale wegcodes, met landen, zoals België, waar een snelheidslimiet stopt bij het volgende kruispunt, en andere waarbij die blijft gelden. Zo wou een collega eens zien hoe lang een auto met ISA aan 70 km/u wou blijven rijden na de grens over te steken van Vlaanderen naar Wallonië. Wel, na verschillende kruispunten, en zelfs bij het oprijden van de snelweg bleef het systeem koppig 70 km/u aangeven!

95%

De aanpak van de Europarlementariërs is zeker lovenswaardig, omdat het gaat om levens redden. Maar moet het worden gedaan met een hulpsysteem dat mogelijk inefficiënt is? Men belooft ons een betrouwbaarheid van 95% “in de meeste Europese landen”. En voor de andere? En de resterende 5%, waarover gaat het dan? Een auto die denkt nog 100 km/u te mogen rijden in plaats van 30? Of 70 in plaats van 120 km/u? We hopen dat de technologie nog evolueert tegen 2022, anders riskeren we misleide en onzekere automobilisten. Dit kan gevaarlijk zijn voor bestuurders van oudere auto’s en zij die het systeem uitzetten om de fouten ervan te omzeilen.