Concept
De in het najaar van 2020 gelanceerde Formentor was het eerste volledig eigen model van Cupra – lees: het eerste zonder rechtstreekse Seat-tegenhanger. Op dit moment is het model verkrijgbaar met vermogens van 150 pk (1.5 TSI of 2.0 TDI) tot 310 pk (2.0 TSI), waarbij de catalogusprijs in basislivrei van 33.800 tot 49.640 euro gaat.
Sinds kort dragen alle versies met 245 pk of meer het achtervoegsel VZ (voor het Spaanse ‘veloz’ of snel). Zeker de huidige 2.0 TSI 310 doet dat achtervoegsel al alle eer aan, met een tijd van 4,9 seconden om op te trekken van 0 tot 100 km/u en een topsnelheid van 250 km/u. Maar bij Cupra vonden ze dat het nog wel wat straffer mocht, en dus doken de ingenieurs in de organenbank van de Volkswagen-groep, waar ze uit de rekken van Audi de bejubelde vijfcilinder uit de RS 3 opdiepten.
En zo ontstond de Formentor VZ5, waarvan de ‘5’ natuurlijk verwijst naar het aantal cilinders van de 2,5-liter. Dat Cupra die mag gebruiken, is trouwens een hele eer, want nooit eerder leende Audi zijn vijfpitter uit aan een ander zustermerk. Al hoorden daar wel enkele voorwaarden bij: om de hiërarchie binnen de groep te respecteren levert de ‘EA855evo’ in de Formentor geen 400 pk zoals in de Audi’s RS 3 en RS Q3, maar ‘slechts’ 390. En het maximumkoppel bedraagt nog wel 480 Nm, maar is 550 o/m later beschikbaar, bij 2.250 o/m pas.
De VZ5 onderscheidt zich ook aan de buitenkant subtiel van de VZ 310. Om te beginnen met specifieke koetswerkkleuren (Magnetic Tech Matt, Petrol Blue Matt, Midnight Black of het knappe Taiga Grey, dat vanaf 2022 beperkt beschikbaar wordt), maar verder sowieso met zijn opvallende bumperdelen van koolstofvezel, zijn aan weerszijden boven elkaar geplaatste koperkleurige uitlaten of zijn nieuwe twintigduimwielen geschoeid met specifiek rubber. In het interieur vallen de optionele Cup Bucket Seats op, die normaal bekleed zijn met zwart leder, maar in combinatie met de buitenkleur Taiga Grey ook bruin kunnen zijn.
Op technisch vlak ligt de VZ5 10 millimeter dichter tegen het asfalt en krijgt hij wat meer negatief camber en stijvere silentblocs om onderstuur tegen te gaan en rolneigingen terug te dringen. Verder kunnen de adaptieve schokdempers in 15 gradaties worden aangepast tussen Comfort en Sport. Maar hét grote verschil zit hem in de Torque Splitter en de bijbehorende Drift-modus, die binnenkort ook zijn opwachting zal maken op de Audi RS 3. Het gaat om een actieve giercontrole die onder belasting het vermogen naar het buitenste achterwiel versluist. Tot 100 procent zelfs, met dien verstande dat de Haldex-koppeling tussen de voor- en de achtertrein maximaal de helft doorlaat naar achteren.
Rijgedrag
Eenmaal onderweg heb je in de rijmodus Comfort niet de indruk dat je rechtervoet bijna 400 pk onder controle houdt, laat staan in de Offroad-stand. Dat wordt al anders in Sport, maar helemaal het achterste van zijn tong laat de VZ5 pas zien in de Cupra-modus – of in de persoonlijk in te stellen Individual-modus. Om écht het onderste uit de kan te halen kun je best ook de stabiliteitscontrole gedeeltelijk op non-actief zetten, anders komt die ondanks de vierwielaandrijving een domper op de feestvreugde zetten wanneer je de bocht uitkomt.
Op dat moment is het, toch zeker met de gerobotiseerde versnellingsbak in de manuele stand, van belang om de drukgevoede vijfcilinder op toeren te houden om snel weer weg te kunnen stuiven. Rond 2.000 o/m zul je even moeten wachten tot de turbodruk opnieuw is opgebouwd, maar zo’n 1.000 toeren later is de krachtbron echt ontketend. Voor de prestaties heeft het weinig zin om door te trekken voorbij 6.000 o/m, maar toch loont het de moeite, want daar klinkt de vijfcilinder het mooist – in de rest van het toerentalbereik is hij minder uitbundig dan in de Audi RS (Q)3.
Op het Parcmotor Castelloli-circuit in de buurt van Barcelona toont de VZ5 zich snel en voorspelbaar, met een goede balans, al voelt hij op de limiet wel wat zwaar op de neus aan. En die vermaarde Drift Mode? Die blijkt in de praktijk veel te brutaal en bovendien onvoorspelbaar, omdat je de aandrijflijn echt moet bruuskeren om de achterkant in beweging te krijgen. Op een droog wegdek resulteert dat in dermate agressieve reacties dat je instinctief weer van het gas gaat, waardoor het vermogen opnieuw naar de vooras schiet en de Formentor er als aan een elastiek vandoor gaat – van 0 naar 100 km/u is de VZ5 trouwens 7 tienden sneller dan de VZ 310: 4,2 seconden.
Verdict
Hoewel het voorlopig nog om prototypes gaat, smaakt deze kennismaking met de Formentor VZ5 naar meer. Cupra plant slechts 7.000 exemplaren te bouwen van de VZ5, waarvan de eerste eind dit jaar geleverd zullen worden. Prijzen zijn nog niet bekend, maar allicht spreken we over meer dan 60.000 euro. Daarmee zou de Cupra Formentor VZ5 pal tussen de Audi RS 3 en de RS Q3 uitkomen…
- Machtige motor
-
Exclusief (limited edition)
-
Snel, voorspelbaar en uitgebalanceerd
- Onvoorspelbare driftmodus
-
Wat zwaar op de neus
-
Turbogat
-
17
