Editoriaal / Harde cijfers

Enkele weken geleden maakte het VIAS Institute zijn Verkeersbarometer voor de eerste zes maanden van 2021 bekend. En het voormalige BIVV had een harde boodschap voor ons allen: het aantal verkeersdoden in Vlaanderen was ten opzichte van de voorbije jaren opnieuw gestegen, naar 109. Uiteraard gaan achter dat naakte getal evenveel persoonlijke drama’s schuil, en in dat opzicht is elke dode er één te veel. Begrijpelijk dus dat VIAS net daar de klemtoon legt.

Toch kan het geen kwaad om wat langer bij die cijfers te blijven stilstaan dan de meeste media gedaan hebben – ze hebben zelfs gewoon de kop “Hoogste aantal verkeersdoden in Vlaanderen sinds 2016” linea recta uit het persbericht van VIAS gekopieerd. Akkoord, als je puur naar de cijfers kijkt, is dat statement niet gelogen, maar met statistieken moet je altijd voorzichtig zijn. Zo hadden we in de eerste helft van 2017... 108 dodelijke slachtoffers te betreuren in Vlaanderen. Vervolgens zagen we een jojobeweging: 92 verkeersdoden in de eerste zes maanden van 2018, daarna opnieuw 104 in 2019 en ‘slechts’ 88 in coronajaar 2020. En dit jaar dus 109.

Eerder dan dat er sprake is van een significante stijging van het aantal verkeersdoden, lijkt het met andere woorden veeleer om een stagnering te gaan, na eerdere jaren van forse afname. Nu mogen we ook niet naïef zijn: een slogan als ‘go for zero’ klinkt misschien mooi, maar die ‘zero’ sterfgevallen in het verkeer is een utopie. Aan het verkeer deelnemen is nu eenmaal niet zonder risico – zeker in een drukbevolkte regio als Vlaanderen waar elke dag miljoenen mensen onderweg zijn. Het is dan ook haast onvermijdelijk dat het af en toe eens fout loopt, de ene keer al met dramatischer gevolgen dan de andere.

Maar begrijp me niet verkeerd; dit is geen pleidooi om dan maar in de situatie te berusten. Vanzelfsprekend moeten we met zijn allen blijven streven naar minder verkeersdoden. En ja, dan mogen we in de eerste plaats naar de overheid kijken, die ‘zwarte punten’ zo snel mogelijk hoort weg te werken. Maar daarnaast dragen we ook allemaal zelf een verantwoordelijkheid: van de automobilist die achter het stuur zit te whatsappen, tot de fietser die ’s nachts zonder verlichting rondrijdt, of de voetganger die met zijn koptelefoon op zonder omkijken de straat oversteekt...

In elk geval is het al te gemakkelijk (en voorbarig of zelfs incorrect) om uit deze cijfers te besluiten dat ‘het beleid gefaald heeft’ of ‘dat de invoering van trajectcontroles en snelheidsverlagingen geen effect heeft of zelfs contraproductief werkt’, zoals ik her en der in reacties las. Dit zijn statistische gegevens, niet meer, niet minder; over de oorzaken en de aard van die ongevallen zeggen deze cijfers hoegenaamd niets.

Trouwens, het bleef onderbelicht in de Verkeersbarometer (en in de berichtgeving errond), maar het verdient ook gezegd te worden: als we het atypische coronajaar 2020 even buiten beschouwing laten, vielen er de voorbije jaren nooit eerder minder gewonden op onze Vlaamse wegen: 11.416 van januari tot juni 2021, terwijl dat er in de eerste helft van 2016 nog 15.187 waren. Ook het totale aantal letselongevallen blijft jaar na jaar dalen. Helemaal verkeerd zijn we in Vlaanderen dus blijkbaar toch ook niet bezig. Alleen is de weg nog lang...