Nostalgie / Wist je nog? De Michelin-gids bestaat al 120 jaar

De Michelin-gids is tegenwoordig de bijbel voor restaurants en hotels, maar was eerst een gids om naar Frankrijk te reizen. Zijn rode kleur had hij al in 1900, toen de gids voor het eerst uitkwam. Het kleine boekje van 400 pagina's in zakformaat was gratis. Het doel was om automobilisten aan te zetten om te rijden... en zo hun banden te verslijten.

Geniaal idee

Het rode boekje van Michelin was oorspronkelijk een marketingtool die aan bestuurders werd aangeboden bij de aankoop van hun banden. In de begintijd van de auto, we spreken over 1900, waren de wegen nog niet zo goed aangegeven als nu. Om nog maar te zwijgen over de tankstations. Bovendien waren er nog geen depannagediensten, terwijl de auto's fragiel waren en een reis vaak verschillende dagen innam. André Michelin en zijn broer Édouard stelden hun boekje voor op de Wereldtentoonstelling van Parijs in 1900. Volgens hun beschrijving gaf het boekje "alle informatie die nuttig kan zijn voor een chauffeur die door Frankrijk reist om zijn automobiel te bevoorraden, hem te herstellen, om te kunnen overnachten en te eten of om per post, telegraaf of telefoon te kunnen corresponderen".

Onmisbaar

Tussen de reclame door van fiets- en autoverkopers, waaronder die van elektrische auto's van Columbia (ter herinnering, dit dateert van 1900), gaf de eerste Michelin-gids praktische info om je auto te onderhouden en herstellen. En natuurlijk ook om je banden op te pompen, te herstellen en te vervangen. Ook de belastingen op auto's vinden we erin terug (tot 110 Franse frank in die tijd, ofwel bijna 450 euro in 2020), net als een kalender, een woordenlijst en advies voor eerste hulp. Maar het interessantste zijn de adresjes in elke belangrijke stad en in elk dorp. Zozeer zelfs, dat het boekje zowat onmisbaar werd om Frankrijk te doorkruisen achter het stuur van een van die gekke machines op vier wielen. De eerste editie had een oplage van 35.000 exemplaren. De cijfers stegen daarna erg snel...

De apotheek?

De informatie over de steden in de editie van 1900 was vooral administratief (prefectuur, stadhuis, post, treinstation). De gids gaf ook informatie over donkere kamers (om foto's te ontwikkelen), telegraafkantoren en telefoonposten. Er werden enkele hotels vermeld met een indicatie van de prijs, maar nog niet op de manier van de huidige Michelin-gids. Sommige belangrijke steden hadden ook recht op een bondig plan, zoals in de huidige groene gids. Ook de afstanden tussen de steden werden vermeld. Maar het belangrijkste in de gids van 1900 was de informatie over de aanwezigheid van een garagehouder (of de afstand naar de dichtstbijzijnde), met gegevens over zijn materieel en de mogelijke herstellingen bij hem. Ook de brandstofverdelers werden vermeld. In die tijd was dat een garage, een erkende distributeur, een drogist of zelfs een apotheker! Vandaar dat een apotheek of een tandarts werd vermeld in de kleine steden. Om de leesbaarheid te vergemakkelijken gebruikte Michelin pictogrammen, waarvan er sommigen nog steeds gebruikt worden.

Steunblokken

De Michelin-gids zou gratis blijven tot 1920, gefinancierd door publiciteit. De omkering van het marketingbeleid is best grappig. Volgens de officiële geschiedenis zou André Michelin ontdekt hebben dat een bandenverdeler de gidsen gebruikte om de poten van zijn werkbank te ondersteunen. "Een mens respecteert enkel wat hij betaalt", aldus de zakenman, waarna Michelin het volgende jaar besliste om de gids voor 7 Franse frank aan te bieden, maar dan zonder reclame. Vanaf die datum werden hotels en restaurants vermeld. De besten kregen een ster vanaf 1926. In 1931 ging de classificatie van 0 tot 3 sterren. Zo was de rode gids zoals we die vandaag kennen, geboren. Michelin zag de gids enkel als een manier om autoreizen te vergemakkelijken. Maar we zijn het bedrijf ook de wegmarkeringen en de classificatie van wegen in Frankrijk verschuldigd, net als zijn beroemde wegenkaarten, allemaal met hetzelfde, commerciële doel: kopers van Michelin-banden aanmoedigen om vaak te rijden... en dus vaak hun banden te moeten vervangen. Smaak geven aan reizen en lekker eten om rubber te verkopen. Nunc est bibendum!*

*Nu is het tijd om te drinken. Een uitdrukking uit een vers van Horatius, overgenomen door Michelin voor een advertentie die de naam gaf aan de bekende mascotte van het merk: Bibendum, het Michelin-mannetje.