Nostalgie / Wist je nog? Dat de Espace eigenlijk een Peugeot moest zijn?

Succes heeft vele vaders, en de monovolume is zo'n succesverhaal uit de jaren 80, 90 en 2000 waarvan meerdere beweren dat zij het DNA geleverd hebben. De feiten: meerdere autobouwers experimenteerden al langer met het eenvolumeconcept, een handige mengeling van een break en een bestelwagen, zeg maar. Zo was er eind jaren 70 de Lancia Megagamma, of veel eerder nog de Fiat 600 Multipla. De eerste die echter effectief een monovolume te koop aanboden, in 1984, waren in de VS Chrysler, met de Voyager, en in Europa Renault, met de Espace.

Amerikaanse wortels

Wat weinigen weten, is dat beide eigenlijk ontkiemden uit hetzelfde zaadje, dat voordien al bij Ford was gezaaid, onder toenmalig CEO Lee Iacocca. Toen die de deur werd gewezen en naar Chrysler verkaste, nam hij de plannen mee en liet hij ze daar verder uitwerken.

Ook Chryslers Europese afdeling, Simca, had op hetzelfde moment een monovolume op de tekentafel liggen. Toen de Amerikanen in 1979 hun overzeese divisie aan PSA verkochten, belandde het monovolumeproject via-via bij Matra, een Frans conglomeraat dat na de Tweede Wereldoorlog van alles bouwde, van raketten tot elektrische fietsen. En ook auto's, zoals de Rancho of Bagheera. Daar zag men brood in het idee, en op basis van de Talbot Solara bouwden ze een prototype (foto hieronder), waarin de latere Espace al duidelijk herkenbaar was.

Matra stapte ermee naar de directie van Peugeot, maar daar hadden ze wel wat anders aan hun hoofd. De recente fusie met Citroën en de integratie van Chrysler Europa (herdoopt tot Talbot) liep niet van een leien dakje. Zowat het laatste wat ze daar wilden doen, was geld investeren in een onbeproefd project als de monovolume.

De Espace is geboren

Dan maar naar Renault, het was inmiddels eind 1982. De Parijzenaars hadden wél oren naar het idee en gingen meteen aan de slag. Aan het uiterlijk of het concept veranderden ze niet veel meer, maar ze richtten wel een modulair interieur in, met zelfs voorstoelen die 180 graden gedraaid konden worden. Ze noemden hem Espace en startten de productie in 1984, enkele maanden nadat Chrysler de Voyager had gelanceerd.

Die van Peugeot zullen aanvankelijk blij geweest zijn dat ze hun vingers er niet aan verbrand hadden, want in zijn eerste jaren was er weinig interesse voor de innovatieve Espace. Dat veranderde in de jaren 90, waarin Renault opnieuw het voortouw nam en het concept ook naar kleinere modellen vertaalde, met de Twingo en Mégane Scénic. De monovolume groeide uit tot dé trend van die tijd, en in zeven haasten kopieerden zowat alle grote autobouwers het idee. Volkswagen kwam bijvoorbeeld met de Sharan, Toyota met de Previa en ... Peugeot met de 806, in samenwerking de Fiat-groep.

Het afgelopen decennium zakte de interesse voor de monovolume echter als een pudding in elkaar; plots wilden kroostrijke gezinnen massaal een cross-over. Ook de vijfde Espace-generatie, gelanceerd in 2015, is die toer op gegaan, met het jammere resultaat dat het gewoon een minder ruime familiewagen geworden is.

Het einde van Matra

Het Espace-verhaal trok ook op industrieel vlak sporen. Renault besteedde de bouw van de eerste drie generaties uit aan Matra, waardoor hun fabriek in Romorantin op volle toeren kon draaien. Nummer IV verhuisde echter naar Sandouville, als troostprijs mocht Matra de Avantime produceren. Die ongeziene kruising van een coupé en een monovolume was echter een totale flop, dus trokken ze de stekker eruit en ging meteen ook het licht uit in de voormalige Matra-fabriek. Vandaag is Romorantin verpauperd.