Ontcijferd / Is 130 km/h echt gevaarlijk?

Het voorstel van federaal minister François Bellot om 130 km/h als nieuwe snelheidslimiet in te voeren is niet in goede aarde gevallen bij zijn gewestelijke evenknieën en bij de oppositie. Ze verwijten hem allemaal kortzichtigheid en electorale manoeuvres. Aan Waalse zijde vreest Maxime Prévot dat een limiet van 130 km/h “de ernst van ongevallen gevoelig verzwaart”. Hij zegt dat hij zich voor die bewering baseert op de bevestiging van “verkeersveiligheidsspecialisten zoals het AWSR” (het Waalse verkeersveiligheidsagentschap). Ook het hoge aantal op- en afritten in België zou verklaren waarom 120 km/h verstandiger is. Maar vooral aan Vlaamse zijde wordt 130 km/h gewoon “onaanvaardbaar” genoemd.

3 keer meer doden?

Vlaams minister Ben Weyts haalde bijzonder scherp uit in de pers: sinds de invoering van de limiet van 130 km/h op Nederlandse snelwegen “is het aantal verkeersdoden op één jaar tijd verdriedubbeld”, zo toeterde hij. Als hij zich voor die uitspraak baseert op de cijfers van de Nederlandse politie in de tabel hiernaast, toont hij vooral dat hij als sterke communicator weet hoe hij de statistieken naar zijn hand moet zetten. De realiteit ziet er namelijk helemaal anders uit. Hij is uitgegaan van de gegevens die aangeven dat het aantal verkeersdoden op Nederlandse snelwegen bij 130 km/h tussen 2014 en 2015 van 10 naar 32 is gegaan. In 2013 waren er 12 overlijdens. Maar die cijfers moeten wel in de juiste context worden geplaatst door te kijken naar de gegevens voor alle wegen van het land en naar die voor de stukken snelweg die op 120 km/h zijn gebleven. Plots lijkt de limiet van 130 km/h helemaal niet meer de oorzaak te zijn.

621 in plaats van 531

Bovendien houdt de tabel hierboven enkel rekening met de cijfers van de politie, die 531 overlijdens noteerde in 2015. We krijgen een veel vollediger beeld als we ons baseren op de gerechtelijke dossiers en de overlijdensaktes, die wijzen op 621 doden op Nederlandse wegen in 2015. Het Nederlandse verkeersveiligheidsinstituut SWOV stelde vast dat de stijgende trend werd bevestigd in 2016 (629 overlijdens). Helaas geeft deze organisatie geen aanwijzingen over de geldende snelheidsbeperking (maar wel over de regio, de leeftijd van de bestuurder of de uren van het ongeval). In haar rapport geeft de SWOV wel aan dat 130 km/h ongetwijfeld niet de enige oorzaak kan zijn. En uiteraard spelen er andere elementen dan alleen de snelheid: het weer, structurele gebeurtenissen, andere steeds vaker voorkomende oorzaken van ongevallen,… Deze stijging in het aantal verkeersdoden moet dus grondig worden bestudeerd. Temeer omdat de meeste dodelijke ongevallen in Nederland plaatsvonden op wegen met beperkingen van 50 of 80 km/h (80 km/h is de maximumsnelheid buiten de bebouwde kom in Nederland).

Zijn trage landen veilige landen?

Ook een andere cijferkundige vergelijking is interessant. Op basis van een studie van het BIVV kunnen we een klassement opmaken van de landen in functie van het aantal doden per miljard voertuigen per kilometer en die waarde naast die van de toegelaten maximumsnelheid leggen.

 Het is dus moeilijk om een correlatie te vinden tussen de snelheid en het aantal overlijdens per miljard voertuigen per kilometer.

Onmogelijk in België?

In Nederland krijg je een snelheidsboete vanaf 131 km/h (na een technische marge van 3 procent). Je moet er dus niet proberen om 140 km/h te rijden, temeer omdat er zowat overal wordt gecontroleerd. Met zijn 2.678 kilometer hebben onze noorderburen een van de meest dichte snelwegennetten ter wereld. Daarom is het moeilijk om het argument staande te houden dat 130 km/h in België te gevaarlijk zou zijn door het grote aantal op- en afritten. Er zijn er namelijk ook veel in Nederland (en in Luxemburg). Het probleem lijkt vooral ideologisch en politiek te zijn. Maar het ligt ook aan onszelf. Belgische autorijders hebben een slechte reputatie. Misschien omdat we een slechte rijopleiding krijgen of omdat we gefrustreerd zijn door een gebrekkige mobiliteit op afbrokkelende wegen van slechte kwaliteit. Het is misschien tijd dat onze ministers begrijpen dat de verkeersveiligheid stoelt op 4 belangrijke pijlers: Harmonisering, Infrastructuur, Opleiding en Responsabilisering.