Ecologie / Interview Alain Maron

Hoe gaat het Good Move-plan er concreet uit zien?

Het Gewestelijke mobiliteitsplan ‘Good Move’ zet de grote lijnen uit die de komende 10 jaar zullen worden gevolgd om de mobiliteit te verbeteren met respect voor de levensomstandigheden en een betere verkeersveiligheid in de hoofdstad. Het plan is een krachtig instrument om de mobiliteit in Brussel duurzamer te maken en dus is de invoering ervan zeer belangrijk. Het komt uit de koker van Minister van Transport Elke Vanden Brandt, dus uw vraag rond de uitwerking ervan lijkt me beantwoord.

Waarom wilt u dieselvoertuigen vanaf 2030 verbieden? Zijn Euro 6d en de normen die nog zullen volgen, niet streng genoeg in de ogen van de Brusselse overheid?

Deze beslissing moet je kaderen in een bredere Europese context: Noorwegen, Denemarken, IJsland, Zweden, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en tal van grote steden in Europa hebben nu al beslist om verbrandingsmotoren tussen 2025 en 2040 te weren.

De luchtvervuiling is een acuut gevaar voor de volksgezondheid, zeker in een dichtbevolkt land als België. Een studie van het Europees milieuagentschap heeft recent aangetoond dat de vervuiling verantwoordelijk is voor 9.380 vroegtijdige overlijdens per jaar in ons land. Dat probleem is vooral bijzonder groot in Brussel. De dieselmotor wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) aangewezen als kankerverwekkend. De bescherming van de gezondheid van de inwoners van Brussel en van pendelaars is een uitdaging die wij volop aannemen. Wij willen een geplande uitstap van de verbrandingsmotoren organiseren en zo snel mogelijk een duidelijk langetermijnsignaal uitsturen naar de economische spelers van de hoofdstad: wij gaan naar een nulemissiemobiliteit.

Het is trouwens niet puur een kwestie van volksgezondheid, maar ook een sterk signaal in het kader van de klimaatambities van onze regering. We willen onze uitstoot tegen 2030 namelijk met 40 procent reduceren en tegen 2050 quasi koolstofneutraal zijn.

Vanaf 2035 zullen alleen nog voertuigen op elektriciteit, waterstof en cng welkom zijn in Brussel. Zullen plug-inhybrides dan eveneens verbannen worden?

De uitstap van thermische voertuigen zal geleidelijk gebeuren. Op dit moment hebben wij een realistische deadline vastgelegd en aan Leefmilieu Brussel de uitvoering toevertrouwd van talrijke studies over verschillende aspecten (zoals volksgezondheid, sociaal-economische kwesties, financiën, klimaat, enzovoort) van deze belangrijke evolutie die ons wagenpark wacht. Op deze basis en na een brede consultatie bij de betrokken partijen zal de Regering een beslissing nemen over de precieze modaliteiten. Wij willen de automobilisten zo snel mogelijk een langetermijnvisie aanbieden met betrekking tot wat ons wagenpark de komende jaren te wachten staat.

Hoe gaat u Brusselaars en pendelaars helpen om hun gedrag te wijzigen? Komen er uitzonderingen voor mensen met een beperkte mobiliteit, die zich moeilijk te voet of per fiets kunnen verplaatsen?

Er zijn talrijke initiatieven genomen om Brusselaars en pendelaars te helpen bij hun gedragswijziging. Naast bestaande mobiliteitsdiensten voor particulieren (zoals systemen voor deelwagens, -fietsen en -micromobiliteit) begeleidt en ondersteunt Brussel Leefmilieu ook bedrijven via vervoersplannen voor ondernemingen.

Vandaag bestaan er diverse premies om particulieren en KMO’s te stimuleren om van voertuig en van mobiliteit te veranderen. Ik wil die herwerken om meer rekening te houden met de specifieke omstandigheden van de meest kwetsbare mensen, zodat zij gemakkelijk van mobiliteit of voertuig kunnen wisselen.

Er bestaan ook vrijstellingen (al dan niet automatisch toegekend) voor bepaalde auto’s (oldtimers, prioritaire voertuigen, vervoersmiddelen voor mensen met een fysieke beperking enzovoort).

Zou het niet beter zijn om de infrastructuur te herorganiseren en de verplaatsingswijzen beter te hiërarchiseren eerder dan de auto volledig te bannen?

Niemand heeft het over het volledig verbieden van auto’s, maar wel over het heroriënteren en verkleinen van het wagenpark. De Brusselse mobiliteitsstrategie is gebaseerd op twee grote pijlers. In de eerste plaats werken we op de mobiliteitsvraag (via het Good Move-plan) om alternatieven te ontwikkelen voor de individuele auto en Brusselaars en pendelaars te stimuleren om zich anders te verplaatsen. Ten tweede willen we het resterende wagenpark ‘uitstootvrij’ maken (via lage-emissiezones). Die twee pijlers ondersteunen de inspanningen van onze hoofdstad om onze verplaatsingen duurzamer en minder vervuilend te maken en dus de stad aantrekkelijker te maken. Niemand wil dus de auto uit de stad bannen, maar de omstandigheden moeten wel beter worden geregeld.

Wordt ook het aanbod aan openbaar vervoer verbeterd voor mensen uit de rand van Brussel in het Vlaamse en Waalse Gewest? Vooral voor wie ’s avonds naar de stad trekt en later weer naar huis wil? Hoe kan u dat garanderen? Zijn onderhandelingen nodig met de andere federale Gewesten?

Het schrappen van verbrandingsmotoren zal gepaard gaan met maatregelen die rekening houden met de noden van zowel Brusselaars als pendelaars. Binnen het Gewest zetten we alles in het werk om ons aanbod aan openbaar vervoer continu te verbeteren, dat nu trouwens al sterk ontwikkeld is. Maar het klopt dat we als Brussels Gewest niet als enige bevoegd zijn voor de invoering van de alternatieven die noodzakelijk zijn voor pendelaars (kijk maar naar het GEN, dat een federale bevoegdheid is). Ik ben een sterk vragende partij voor een gemeenschappelijke mobiliteitsvisie voor België. We moeten evolueren naar een permanent overleg met de andere politieke entiteiten wanneer het over mobiliteit gaat.

Welk plan heeft het Gewest voor de inplanting van laadpalen voor elektrische auto’s? Anders worden mensen die geen garage of eigen parkeerplek hebben om er een laadpunt te plaatsen benadeeld.

De installatie van voldoende laadpunten is inderdaad een van de grootste uitdagingen voor de komende jaren. Vandaag buigen we ons over deze kwestie in een pilootproject.

De bedoeling is echter niet om alle klassieke auto’s te vervangen door elektrische of zelfs waterstofauto’s. We zetten ook in op meer openbaar vervoer, deelwagens en nieuwe soorten personenwagens die lichter zijn en uitstootneutraal.

Is er een waterstofplan?

Het Gewest ondersteunt diverse onderzoeksprojecten naar alternatieve brandstoffen en systemen voor energieopslag. Brussel Leefmilieu heeft een aantal studies uitgevoerd naar de verschillende mogelijke motoriseringen voor Brussel. Binnen de context van een zo dichte stadszone als Brussel is het niet eenvoudig om geschikte locaties te vinden voor waterstoftankstations. Het is daarom belangrijk om goed na te denken waar ze worden geplaatst, misschien zelfs buiten de stad. De meest interessante plekken zouden dan langs de grote invalswegen van de stad zijn, aan snelwegen en op transferparkings in de rand van de stad. Vandaag zijn er twee waterstoftankstations in de omgeving van Brussel, namelijk in Halle en Zaventem. Dat zijn al belangrijke troeven voor het gebruik van deze technologie in het Gewest (en voor doorgaand verkeer).

Zullen de deeldiensten kunnen beantwoorden aan de Brusselse noden?

Autodeeldiensten zijn een deel van de oplossing en moeten absoluut worden ondersteund. We evolueren naar een model van mobiliteit op basis van gebruik en niet op basis van bezit. De focus zal dus verschuiven naar deelmobiliteit: fietsen, auto’s of micromobiele voertuigen.

Is het verbod op verbrandingsmotoren definitief gestemd? Als de technologie (bijvoorbeeld blauwe HVO-diesel) het mogelijk zou maken om de uitstoot sterk te verminderen, kunnen er dan wijzigingen komen aan het klimaatplan of uitzonderingen voor bepaalde voertuigtypes?

De ban op verbrandingsmotoren tegen ten laatste 2035 is een beslissing die door de hele regering wordt gedragen. Deze trend is trouwens algemeen in heel Europa, ter bescherming van de volksgezondheid en in de strijd tegen de CO2-uitstoot. Het verbod wordt geleidelijk ingevoerd en op basis van een geïnformeerd debat, zowel binnen de regering als met betrokken partijen. Brussel Leefmilieu voert vandaag talrijke studies uit naar de verschillende aspecten (gezondheid, sociaaleconomisch, budget, klimaat,…) van deze grote evolutie die ons wagenpark te wachten staat. Op die basis zullen we alle precieze voorwaarden bepalen waaronder het plan wordt ingevoerd.

Wat gebeurt er als het wagenpark in 2028 nog altijd overwegend thermisch of hybride zou blijken te zijn? Worden dan premies overwogen? Moet het plan dan worden aangepast?

Volgens Febiac bedraagt de levensduur van een auto in België ongeveer negen jaar. Door de automobilisten snel een langetermijnsignaal te geven zijn wij ervan overtuigd dat we de komende jaren geleidelijk aan een positieve evolutie zullen zien in de samenstelling van het Belgische wagenpark. Tegelijkertijd moeten de overheidsinstanties, op alle niveaus, de begeleidende maatregelen nog uitbreiden. Vergeet niet dat we de automobilisten niet zomaar voor de lol willen ‘ambeteren’, maar dat het hier gaat om de bescherming van de volksgezondheid, de strijd tegen de opwarming van de aarde en de modernisering van onze mobiliteit.

Heeft u geen schrik dat de verlangens van stadsbewoners in tegenspraak zijn met wie op het platteland of in de rand woont en geen toegang heeft tot dezelfde mobiliteitsdiensten?

Wij nemen maatregelen die enkel van toepassing zijn voor het Brussels Gewest, dat al talrijke alternatieven voor de auto kent. Met de geprogrammeerde uitfasering van de verbrandingsmotor viseren we slechts een bepaalde categorie voertuigen. En zoals ik al zei ben ik vragende partij voor overleg met de andere beleidsniveaus van dit land met betrekking tot mobiliteit, in de hoop tot een gemeenschappelijke visie te komen. Dat betekent niet noodzakelijk dat we gemeenschappelijke maatregelen moeten invoeren, maar wel dat deze maatregelen correct op elkaar afgestemd zijn.

Vreest u tot slot geen juridische acties of demonstraties tegen deze beslissing?

De Brusselse lage-emissiezone is net een rechtstreeks antwoord op eerdere rechtszaken tegen onze hoofdstad. Het Europese milieuagentschap schat dat de luchtvervuiling in ons land jaarlijks 9.380 vroegtijdige overlijdens veroorzaakt. De voorbije maanden zijn burgers met duizenden op straat gekomen om van ons een krachtdadig optreden te eisen. Net ons gebrek aan actie in het verleden heeft ons gerechtelijke problemen en demonstraties opgeleverd. En als politieke gezagvoerders is het onze taak om de inwoners van Brussel een gezonde omgeving te garanderen. Dat is wat we doen.