Ecologie / Hoe kan dat nu: ondanks lockdown toch fijnstofalarm?

Eind maart merkte de IRCEL (de intergewestelijke cel voor het leefmilieu) een hoge verontreiniging van fijne stofdeeltjes op. Op 27 maart 2020 noteerden de Belgische meetstations een gemiddelde concentratie van 55 µg/m³. Ook het weekend daarop was de luchtkwaliteit opvallend slecht. Op 8 en 9 april 2020 was er sprake van een nationaal fijnstofgemiddelde van respectievelijk 44 en 43 µg/m³. Opmerkelijke cijfers, want door de beperkende maatregelen voor de coronacrisis zou het Belgische autoverkeer met 60% gedaald zijn, aldus het Vlaamse Verkeerscentrum. Hoe komt dat? 

Nu is het verkeer niet volledig stilgevallen. De daling van het aantal zware vrachtwagens op de Belgische wegen blijft beperkt tot 20%. De toename van het aantal thuisleveringen zou zelfs voor een steiging van het aantal bestelwagens zorgen, terwijl de lage-emissiezones in steden zoals Antwerpen en Gent tijdelijk tijdelijk gedesactiveerd werden. Maar dat verklaart de hoge fijnstofconcentraties einde maart/begin april niet. Wie zijn de "schuldigen" dan wel?

1. Helse houtkachels

De Belgen die thuis vastzaten, bleven eind maart en begin april overdag hun huizen verwarmen. En aangezien veel huizen slecht geïsoleerd zijn en er vaak fossiele brandstoffen worden gebruikt, ligt de uitstoot van fijne stofdeeltjes veel hoger. Vooral de verwarming met hout is desastreus voor de luchtkwaliteit. De afwezigheid van regen en wind zorgde er bovendien voor dat het fijnstof bleef hangen.

2. Bemesting boerenvelden

Tijdens de bewuste weekends eind maar/begin april was er ook sprake van een toegenomen landbouwactiviteit. De boeren gingen immers over tot het bemesten van hun akkers, een proces waarbij een heleboel ammoniak gebruik wordt. De chemische reacties die daardoor ontstaan, veroorzaken fijnstof. Ook het gebruik van tractoren, de veeteelt en de verwarming van serres en andere stallen hebben een negatieve impact op de luchtkwaliteit.

 3. Haven en industrie

De beperkende maatregelen hebben een aanzienlijke impact op de economie, maar leggen de industrie niet helemaal plat. Een heleboel fabrieken draaien als vanouds, inclusief hun nefaste impact op de luchtverontreiniging.