Editoriaal / Achterhoedegevecht

Al jaren wordt in ons land een kilometerheffing aangekondigd, in eerste instantie voor vrachtwagens, later ook voor personenwagens. Voormalig premier Yves Leterme ging zo’n acht jaar terug al plat op de buik voor de Nederlanders, met als gevolg dat toen het wegenvignet niet werd ingevoerd. Na veel gesleutel werd beslist dat een kilometerheffing er nu toch van moest komen ter vervanging van het eurovignet. Sinds 1 april moet de heffing worden betaald door alle vrachtwagens (vanaf 3,5 ton, in drie categorieën) in ons land, zowel binnenlandse als buitenlandse.

Oorspronkelijk was sprake van een ‘slimme’ kilometerheffing, waarbij voor het gebruik van onze wegen niet alleen rekening zou worden gehouden met de grootte van de vrachtwagen, maar ook met het tijdstip van gebruik. Een uitstekende tool om eventueel de fileproblematiek te verzachten, maar in de uiteindelijke heffing is dat tijdsgegeven blijkbaar gesneuveld. Een gemiste kans.

Ondertussen worden we, op het ogenblik dat we dit schrijven, al een paar dagen opgeschrikt door wegblokkades van boze vrachtwagenchauffeurs, voornamelijk (maar niet alleen) in Wallonië en vooral van Franstalige leden van de UPTR, de nationale beroepsunie voor transport en logistiek. Zij willen dat de kilometerheffing niet van toepassing zou zijn op de gewestwegen. Wat uiteraard diametraal ingaat tegen een van de doelstellingen van de nieuwe heffing: door een tol te heffen op alle wegen in ons land en door die iets hoger te maken voor gewestwegen, wil men juist vermijden dat grotere vrachtwagens die laatste als doorgangswegen gaan gebruiken (en ze zo helemaal verstoppen) om de tol op de snelwegen te vermijden.

Het is eens te meer nogal hypocriet van de transporteurs om nu moord en brand te schreeuwen over “bijkomende kosten”. Want ten eerste kunnen die kosten gedeeltelijk gerecupereerd worden via aftrek van de vennootschapsbelasting, ten tweede zullen alle buitenlandse vrachtwagenchauffeurs nu ook mee gaan betalen en ten derde betoog ik hier al jaren dat transport in het algemeen veel te weinig kost, waardoor er te veel wordt gereden. Al in 1974 toonde mijn toenmalige docent economie ons aan dat de transportsector veel te weinig betaalt voor wat hij van de gemeenschap terugkrijgt en voor wat hij die gemeenschap kost (uitstoot, schade aan wegen, files, enzovoort).

Het wordt tijd dat die kosten 
wat rechtvaardiger worden doorgerekend. Zonder twijfel zullen de meerkosten uiteindelijk toch bij de eindverbruiker terechtkomen, zoals altijd. Het siert de transportsector dus niet om nu moord en brand te gaan schreeuwen en achterhoede-gevechten te gaan leveren tegen iets wat er allang had moeten zijn. Treft onze overheid in dezen dan geen enkele schuld? Dat nu ook weer niet: de invoering had beter voorbereid kunnen zijn, de kilometerheffing is niet slim genoeg en aan de oneerlijke concurrentie (op allerlei vlakken) vanuit andere EU-landen wordt weinig of niets gedaan. Maar we zijn het al wel gewoon zeker dat onze beleidsmensen (in het beste geval) half werk leveren…?