Editoriaal / Autocraat

Verderop in dit blad vindt u een korte beschrijving van het leven en werk van Ferdinand Piëch, de recent overleden patriarch uit de Porsche-familie en lange tijd de grote man bij Volkswagen. Het belang van deze persoon voor de automobielwereld kan nauwelijks overschat worden, en de media hebben dan ook al bol gestaan van necrologieën allerhande, die ofwel de verwezenlijkingen van Piëch benadrukten ofwel vooral zijn autocratische inborst in de verf zetten. Het jammere daarbij is dat dikwijls het ene tegen het andere wordt afgezet, terwijl uiteraard beide aspecten (samen met nog wel wat andere) deel uitmaakten van Piëchs complexe persoonlijkheid.

Aangezien Piëch een van de groten in de automobielsector was gedurende de periode dat ook ik in die wereld vertoefde, heb ik hem ettelijke keren kunnen ontmoeten en spreken. De eerste keer was in Villa Sarasin, in het kader van het salon van Genève. Als jong bloedje mocht ik er een tafelgesprek hebben met Piëch, toen de nummer twee van Audi. Ik weet bij God niet meer welke vraag ik hem toen heb gesteld, maar zijn reactie staat wél nog in mijn geheugen gegrift: zijn staalgrijze ogen hebben mij toen figuurlijk met de grond gelijk gemaakt. Charismatisch was Piëch zeker, intimiderend kon hij ook zijn.

Het enige voordeel van deze eerste kennismaking was dat ik blijkbaar toch in zijn geheugen was achtergebleven, want onze volgende ontmoeting verliep veel gemoedelijker. Tijdens de presentatie van de Audi 100 Avant uit begin jaren 80 zat ik tijdens de lunch gemoedelijk te keuvelen met een beeldschone Audi-medewerkster, die ter plekke de journalisten van informatie moest voorzien. Plots komt Piëch zich bij ons voegen en hij stelt de dame aan ons voor: “Meet my natural daughter.” De man was zeker niet ongevoelig voor vrouwelijk schoon en naast zijn 12 officiële kinderen (bij 4 vrouwen) bleken er ook nog een paar ‘natuurlijke exemplaren’ rond te lopen, voor wie hij zich hoegenaamd niet schaamde.

Toen ik hem later regelmatig ontmoette, telkens in de vroege ochtend van de tweede persdag in Genève, omdat hij dan met enige rust zijn salonrondgang kon doen, deden we dikwijls een kort praatje. Een van de laatste keren vroeg ik hem wat hij nu de grootste fout vond die hij in zijn professionele leven had gemaakt. En nee, hij antwoordde niet de VW Phaeton, maar wel het feit dat hij Audi-designer Peter Schreyer naar Hyundai had laten gaan. Toen ik dat een paar maanden later vertelde aan Schreyer, kon die zijn ontroering nauwelijks de baas. Met schorre stem vertrouwde hij me toe dat “dit het mooiste compliment was dat hij ooit, in heel zijn automobiele carrière, had gekregen”. 

Het illustreert alleen maar welk een invloed Ferdinand Piëch heeft gehad op de autowereld tijdens de laatste vijftig jaar. Hoewel hij zich al in 2015, gewild of ongewild, grotendeels uit de autowereld had teruggetrokken, betekent zijn onverwachte dood het einde van een automobiele era. Waarschijnlijk zal nooit nog iemand de macht en de persoonlijkheid hebben om een autoconcern van deze omvang op een dergelijke (eigenzinnige) manier te sturen.