Editoriaal / Mag het iets veiliger? (bis) ?

Mijn vorige Vooraf met als titel ‘Mag het iets veiliger’ heeft blijkbaar wat losgeweekt. Ik heb aardig wat reacties gekregen van lezers, met commentaar, aanvullingen, persoonlijke ervaringen, enzovoort. Lezer D. Smulders stelde daarbij een interessante vraag: hoe zit
het eigenlijk met de veiligheid van vrachtwagens en kunnen daarop ook allerlei actieve veiligheidssystemen geïnstalleerd worden? Aanleiding waren de spectaculaire ongevallen een paar weken terug op de E40, waarbij de ene dag een vrachtwagen met een hoogtewerker kantelde in Wetteren en er voor urenlang fileleed zorgde, terwijl ‘s anderendaags alweer een gekantelde truck – ditmaal geladen met varkens –dezelfde snelweg urenlang afsloot in Oostkamp.

Op het gevaar af dat ik eens te meer de hele transportsector over me heen krijg, wil ik het hier nog maar eens hebben over de (zeker te verbeteren) veiligheid bij zwaar vervoer. Technisch gezien kunnen nagenoeg alle veiligheidsvoorzieningen die op een personenwagen zitten, overgeplant worden naar een bestelwagen of een (zware) vrachtwagen.

Recent heeft de Europese Unie nog een reeks rijhulpsystemen opgesomd waarmee toekomstige vrachtwagens uitgerust zullen moeten zijn, gaande van een automatische noodremfunctie over spoorassistentie tot een detectiesysteem van zwakke weggebruikers in de onmiddellijke omgeving van de truck. Zowel bij de gevreesde en veel voorkomende kop-staartaanrijdingen als om te voorkomen dat een vrachtwagen kantelt door stabiliteitsverlies, kunnen dergelijke hulpmiddelen veel leed vermijden.

Natuurlijk zal het enige tijd duren eer het gros van de vrachtwagens ermee uitgerust zal zijn, maar het grote probleem ligt elders: eigenlijk zou het niet mogen dat Europa dergelijke veiligheidsvoorzieningen moet opleggen om ze geïntroduceerd te krijgen. Een aantal onder hen zijn al jaren beschikbaar bij de meeste constructeurs, alleen wil geen enkele transporteur uit eigen wil de meerprijs betalen voor een veiligheidssysteem, mede omdat hij anders zijn concurrentiepositie schaadt tegenover de collega-transporteur die aan die systemen geen boodschap heeft.

En zo komen we bij de kern van het probleem: de concurrentie tussen de transporteurs in heel de Europese Unie is zo moordend dat weinigen het zich kunnen veroorloven op hun kosten veiligheidssystemen aan te schaffen. Integendeel zelfs, als er iets scheelt aan al geïnstalleerde want verplichte veiligheidsvoorzieningen, wordt de reparatie zo lang mogelijk uitgesteld of gewoonweg niet uitgevoerd, om toch maar weer wat meer financiële ademruimte te hebben.

Als puntje bij paaltje komt, moeten we echter ook in eigen boezem kijken: in feite kost transport niet genoeg (bij veel e-commerce kost het zelfs niets) opdat de transporteurs zich aan de veiligheidsregels zouden kunnen houden zonder over de kop te gaan. Volgens het in Europa heilige, neoliberale principe dat concurrentie nooit belemmerd mag worden, concurreren vele transporteurs elkaar de vernieling in. Doen onze kersvers verkozen nieuwe bewindvoerders daar wat aan?