Editoriaal / Onder de toren

Kent u ze nog, de vergaderlokalen in vele Vlaamse gemeenten die ofwel ‘Onder de toren’ heten ofwel ‘Ons huis’? Veelal zijn ze katholiek geïnspireerd en dikwijls ook bijna letterlijk onder de toren van de plaatselijke kerk gesitueerd. De uitdrukking ‘onder de toren’ staat tegenwoordig ook voor een vorm van bekrompenheid, het niet weg raken onder die toren en daardoor enkel maar focussen op lokale problemen of opportuniteiten.

We willen in die context verwijzen naar een recent interview dat de krant De Tijd had met Jos Delbeke, econoom en als ex-Directeur-Generaal bij de Europese Commissie min of meer de geestelijke vader van het Europese klimaatactieplan, maar recent opzij gezet na de zoveelste politieke benoemingsronde binnen die commissie. Delbeke maakt zich grote zorgen over hoe zowel België als Europa achterop raakt door die onder-de-torenmentaliteit.

In het Belgische kader van onze energiebevoorrading, maar ook onze mobiliteitsproblematiek, hekelt Delbeke het gebrek aan visie en aan duidelijke beslissingen over hoe het bij ons verder moet, met als grootste struikelblok de ongelooflijke versnippering in de besluitvorming en de navelstaarderij die daaruit voortkomt. Ook op Europees vlak verliest ons land voortdurend aan invloed, ten bewijze daarvan het feit dat Delbeke zelf opzij werd geschoven, waardoor België geen enkele zwaargewicht meer heeft in de Europese Commissie. En wat te denken van de belabberde figuur die ons land slaat als het op bijvoorbeeld een milieu-overleg binnen Europa opduikt met vier verschillende ministers die het zelfs onderling niet eens zijn over wat het Belgische standpunt dan wel zou kunnen wezen?

Het leidt ertoe dat heel de regionalisering van ons beleid (“wat we zelf doen, doen we beter”, weet u nog) op tafel komt te liggen, om vast te stellen dat zeker op bepaalde vlakken een herfederalisering aan de orde is om eindelijk adequate beslissingen te kunnen nemen. Dat gaat dan van zeer belangrijke beslissingen in verband met de op handen zijnde energietransitie, tot idiotere uitingen van wanbeleid zoals regionale ministers van mobiliteit die haast over niks overeenkomen en elkaar liever stokken in de wielen steken dan gemeenschappelijk dingen beslissen. Zo komt het dat we in een land, een voorschoot groot, toch drie verkeersreglementen hebben die op bepaalde vlakken van elkaar verschillen…

Op een grotere schaal vreest Delbeke dat ook Europa de rol aan het lossen is in vergelijking met andere continenten, in de eerste plaats het Aziatische. Als het te lang goed is gegaan, steekt vroeg of laat zelfgenoegzaamheid de kop op – “het zal allemaal wel zo’n vaart niet lopen” – en voor je het weet, ben je je koppositie kwijt en schiet je te laat wakker om de verandering in te zien. Op het gebied van de batterijtechnologie en -productie is Europa zeker geen koploper, eerder een meeloper of zelfs achterophinker, mede door de kortzichtigheid van de auto-industrie (zeker de Duitse). En daarvoor zouden we nog wel eens een gepeperde rekening kunnen betalen. Vroeg of laat komt loontje toch om zijn boontje...