Editoriaal / Voor en na

Dat ons leven na corona niet meer helemaal hetzelfde zal zijn als ervoor, daar zijn we ons ondertussen allemaal wel bewust van. Een keerpunt in de geschiedenis zal het zeker blijven, zelfs voor wie vandaag nog niet geboren is. Het is een van de eerste bedenkingen die ik me maakte, toen tegen het einde van de winter de ernst van de situatie duidelijk werd en zeker toen ons land midden maart in lockdown ging. Hadden we het tot voor kort nog wel eens – vaak met de glimlach – over “onze oudjes die de oorlog nog hebben meegemaakt”, dan zal er ooit wel een moment komen waarop mensen kunnen worden verdeeld in zij die corona wel of (gelukkig) niet hebben beleefd. Menselijke contacten, de organisatie van ons werk, winkelen, reizen, vakanties en andere vormen van toch wel levensnoodzakelijke ontspanning, het zal misschien wel nooit meer helemaal hetzelfde zijn.

Of dat ook geldt voor de manier waarop we ons dagdagelijks zullen verplaatsen? Of nog concreter: of we nog even vaak en even makkelijk in de auto zullen springen? Wat me opviel zodra de lockdown een beetje werd versoepeld, was hoe snel het verkeer op vooral onze belangrijkste snelwegen opnieuw toenam. En hoe de in de middenberm of ander struikgewas in slaap gedommelde filemonsters hier en daar alweer heel eventjes op zijn minst een van hun angstaanjagende ogen opentrokken. Nu goed, heel wat mensen zijn natuurlijk nog niet naar hun normale levensritme teruggekeerd. Er is nog heel wat thuiswerk, dat zorgt voor minder verkeer. En dat wordt misschien ook wel een blijver. Maar zij die wél weer voor hun baas of klant de weg op moeten, doen dat nu mogelijk wel eerder met de auto dan met de trein of de bus. Wellicht zullen we pas na de zomer, in het geval dat zowel werk, handel als onderwijs (hopelijk) weer nagenoeg zoals in het pre­coronatijdperk zullen functioneren, de eerste echte conclusies kunnen trekken.

Ondertussen kan het geen kwaad een en ander toch al eens ter discussie te stellen en aan ons gedrag een positieve draai te proberen geven. Zoals voor dat thuiswerk, dat in sommige sectoren inderdaad eerder dé regel kan worden, in plaats van de gunstmaatregel die het tot voor kort nog was. Hopelijk kan de wetenschap het tegen dan ook eens worden over wat de echte impact van de in coronatijden aanzienlijke daling van het verkeer op onze luchtkwaliteit was. Want van alle tot op heden verspreide studies valt toch vooral op hoe ze elkaar tegenspreken.

Net als die over de lage-emissiezones waarmee men het leven van nogal wat bezoekers en vooral inwoners van verschillende Belgische steden behoorlijk lastiger en ook duurder heeft gemaakt. En waarmee men in enkele buitenlandse steden, precies vanwege de combinatie van het asociale karakter van de maatregel en het relatief beperkte milieueffect, alweer komaf maakte. De coronacrisis heeft onze kijk op wetenschap en wetenschappers zeker bijgestuurd, we hebben zelfs aanvaard dat ze het bij momenten eventjes overnemen van de politiek. Jammer dus dat geleerde mensen het ogenschijnlijk nog altijd zo moeilijk hebben om tot enige eensgezindheid te komen als het over de ware impact van onze verschillende transportmiddelen gaat. Dat we over tien jaar allemaal in volledig autonoom rijdende elektrische deelauto’s zullen zitten, aan dat soort Jules Verne-achtige prognoses hebben we echt niet veel.