Nostalgie / 30 jaar na de val van de Muur: auto's uit de DDR

Onze collega's van AutoWereld gingen op bezoek bij Achiel Olbrechts, een voormalig Wartburg-, Trabant- en Barkas-garagist die zijn eigen automuseum met DDR-wagens openhoudt in Sint-Katalijne-Waver bij Mechelen. Naar aanleiding van de Val van de Berlijnse Muur 30 jaar geleden, zetten we 5 significante stukken uit zijn collectie in de kijker.

Trabant

Vandaag misschien wel hét symbool van de verdwenen Deutsche Demokratische Republik (DDR) is de Trabant, dat oersimpele tweetaktertje dat voor de gemiddelde Oost-Duitser de droom van persoonlijke mobiliteit waarmaakte. Nu kon dat dromen wel even duren, de levertijd varieerde van twaalf tot achttien jaar. Eigenlijk had Trabant in al die tijd maar drie modellen: van 1957 tot ’64 de P 50, dan de P 600 en uiteindelijk tot 1990 de bekende P 601. De eenvoud is aandoenlijk, en ontstaan uit bittere noodzaak. In de DDR zat al het staal bij wijze van spreken in het IJzeren Gordijn, waardoor de industrie met een chronisch tekort kampte. Daarom is de carrosserie van de Trabant uit Duroplast geperst, een soort kunststof op basis van afvalstoffen uit de katoen- en wolproductie. Bij momenten zelfs papierafval, vandaar de koosnaam "Rennpappe", vrij vertaald: racekarton. Roestvrij was het in elk geval wel. En gelukkig ook licht, het pruttelende tweecilindertje genereerde ocharme 18, later 26 pk.

Wartburg 311 Sport-Coupé

Achter het IJzeren Gordijn was iedereen gelijk. Al waren sommigen, zo luidt de boutade, iets meer gelijk dan anderen. Zij konden zich wat meer luxe permitteren, zoals een Wartburg. Of, als je het echt tot in de allerhoogste regeringskringen geschopt had, een luxueuze Volvo. Maar deze Sport-Coupé was dus ook al zeker niet slecht. Een vierzitter in de stijl van zijn tijd, met Amerikaanse inspiratie zowaar, getuige het veelvuldige chroom of de barokke wielkasten achteraan. Ook technisch stond Wartburg een trapje hoger dan het volkse Trabant. De Automobilwerke Eisenach investeerde immers meer in innovatie: vooraan zat bijvoorbeeld een onafhankelijke wielophanging, terwijl er ook koetswerkvarianten waren als een cabrio of break, met het ladderchassis was die ombouw eenvoudig. Uiterlijk vertoon ten spijt was ook deze Sport- Coupé, net als alle andere Wartburgs, het product van materiaalschaarste. Vandaar geen zescilinders, zoals de vooroorlogse auto’s uit Eisenach, maar modale driecilinders.

Barkas B 1000

Belgisch fabricaat, deze op de Barkas B 1000 gebaseerde kampeerwagen. Een eenvoudige bestelwagen was dat, gebouwd in Karl-Marx-Stadt, zoals Chemnitz in communistische tijden heette. Achiel Olbrechts startte begin jaren 60 met de verkoop van deze eenvoudige busjes, aanvankelijk aan tuinders en aan de stadsdiensten van Mechelen, tot een klant hem vroeg of hij geen versie met opklapdak kon maken, zodat hij zich in zijn auto zou kunnen omkleden. Waarop een andere vroeg of-ie geen kampeerwagen kon bouwen. Zo ging de bal aan het rollen en met hulp van een meubelmaker en specialist Westfalia lanceerde Olbrechts uiteindelijk deze kampeerversie, met de karakteristieke bronzen strepen een tijdlang een vertrouwde verschijning in onze contreien.

Wartburg 353 W

Let op de kleine letters op het radiatorrooster: IFA, wat staat voor Industrieverband Fahrzeugbau, het conglomeraat van Oost-Duitse autobouwers. Waarvan Wartburg na Trabant het belangrijkste merk was. Bij lancering in 1966 zag deze 353, de opvolger van de 311 en 312 en gebouwd op hetzelfde chassis, er best modern uit. Twee decennia later was-ie echter nog steeds in roulatie, en toen begonnen de jaren wel duchtig te wegen, gemoderniseerde en asymmetrische grille of niet. Ook Wartburg had nochtans gretige ingenieurs in dienst, die experimenteerden met een wankelmotor, een gasturbine, een V6 (eigenlijk twee aan elkaar gemonteerde driecilinders) of een hatchbackcarrosserie. Die laatste was eind jaren 60 behoorlijk vooruitstrevend, maar werd net als de rest niet weerhouden voor serieproductie. Er was ook de 760, een prototype met Skoda-motor, zo lelijk dat het de geschiedenis in ging onder zijn koosnaam ‘das Hängebauchschwein’, het hangbuikzwijn.

Melkus RS 1000

Het officiële nationale DDR-standpunt luidde vanzelfsprekend dat een sportwagen het ultieme symbool van decadentie en verderf was, maar stiekem wilden de partijbonzen natuurlijk ook weleens een sportwagen onder hun kont. Het Oost-Duitse antwoord op de Porsche 911 was deze Melkus, gebouwd uit polyester rond een stalen kader door het gelijknamige familiebedrijf uit Dresden. Met vleugeldeuren en al heeft die zelfs wat van een Lamborghini, zij het dan met een kwart van de cilinders. Achter de cockpit zit een immers - verrassing - een driecilinder van Wartburg, weliswaar met drie carburatoren in het geval van deze RS 1000, die 200 km/u haalde. De Oost-Duitse politie had er een paar in gebruik, het was de enige auto die rap genoeg was om Lada’s mee te kunnen achtervolgen.

Bron: AutoWereld / Foto's Dennis Noten