Nostalgie / Wat vond (De) AutoGids in 1999 van de Saab 9-3 Viggen?

Op het einde van de twintigste eeuw maakte Saab deel uit van de groep General Motors, die – maar dat wisten we toen nog niet – in 2010 zou beslissen er afstand van te doen, wat het einde zou inluiden van het originele en aantrekkelijke merk. Binnen GM moest Saab de concurrentie aangaan met prestigieuze merken als BMW of Audi. En om een antwoord te bieden op het sportieve aanbod van die twee ontwikkelden de Zweden een gespierde variant van de middenklasseberline 9-3, die nog altijd op een Opel Vectra-platform rustte. Die zou Viggen gedoopt worden, wat in het Zweeds ‘donderslag’ betekent en ook de bijnaam was van het jachtvliegtuig Saab 37 uit de catalogus van de luchtvaarttak van Saab. De Viggen zou geproduceerd worden van 1999 tot 2002, zowel met drie deuren – door de constructeur bestempeld als ‘coupé’ – als met vijf deuren en zelfs als cabriolet.

• Gedetailleerde wegtest: Saab 9-3 Viggen // De AutoGids nr. 518 (23 augustus 1999)
• Tekst: Michel Retour // Bewerking: Michael Return

Motor

“Als specialist ter zake heeft Saab natuurlijk van zijn ervaring gebruikgemaakt om de Viggen een boost te geven. De basismotor is de Ecopower-viercilinder van 2,3 liter uit de 9-5. Deze laatste kiest wel voor een lagedrukturbo die het rijplezier optimaliseert omdat hij maar weinig inertie vertoont. Het zal de 9-3 worst wezen, bij hem moet het vooruitgaan. Hij ruilt zijn kleine Garrett GT 17-turbo immers voor een dikke Mitsubishi TD 04 HL-turbine. Daarmee gaat de turbodruk van 0,55 bar naar 0,95 en zelfs 1,4 bar. De 170 pk bij 5.500 o/m en de 280 Nm bij 1.800 o/m worden hier 225 pk bij 5.500 o/m en 342 Nm (!) tussen 2.500 en 4.000 o/m. Om deze paardenstal wat in het gareel te laten lopen, komt een begrenzer in de laagste twee versnellingen tussenbeide, zodat minder koppel naar de voorwielen wordt gestuurd."

"Een van de verwijten die dergelijke rasechte drukgevoede motoren naar het hoofd werd geslingerd, is hun inertie: de reactietijd tussen het intrappen van het gaspedaal en het losbarsten van het motorgeweld. Door te spelen met de motorsturing (in handen van een Saab Trionic 7-eenheid) heeft men hier geprobeerd dat fenomeen wat in te dijken. Gekoppeld aan de viercilinder uit de 9-5 zit een versnellingsbak die men ging lenen bij diezelfde 9-5. Een manuele vijfbak dus, die vanzelfsprekend werd aangepast aan het grotere koppel. De bakbediening verdient nauwelijks kritiek zolang u maar niet de allerlaatste restjes uit de krachtbron gaat zitten puren. Dan gaat de pook zich koppiger opstellen.”

Prestaties

“Om prestaties neer te zetten primeert het koppel op het vermogen. Los van de 225 pk past het dus om de uitzonderlijke koppelwaarde die de 9-3 Viggen belooft, te onderstrepen: 342 Nm! Je moet al bij de huidige ‘monsters’ op zoek gaan als je gelijkaardige waarden wil vinden: 350 Nm, dat is het koppel dat een BMW Z3 M of een Porsche 911 Carrera op de klokken zet. Eerder flatterende referenties, niet? Ten opzichte van deze twee lijdt de 9-3 niettemin onder een handicap. Hij is immers verplicht om het vermogen enkel op de voorwielen over te brengen, terwijl de twee andere bij het optrekken op hun bij dit soort oefeningen beter belaste achterwielen kunnen vertrouwen."

"Nochtans lijken 7,5 seconden van 0 tot 100 km/ en 27,6 seconden over de kilometer vanuit stilstand concurrentiewaardige cijfers te zijn. Waar de Viggen echter iedereen de broek afdoet, is tijdens de hernemingsoefeningen. Met een tijd van 28,2 seconden over de kilometer vanaf 40 km/u in vierde zit de Saab op het niveau van een BMW Z3 Coupé M (321 pk), zowat de enige echt vergelijkbare sportwagen omdat hij ook over een vijfversnellingsbak beschikt. Onder alle omstandigheden beschikt men over zo’n vermogensreserve dat onophoudelijk schakelen niet nodig is voor een duidelijke en constante duw in de rug.”

Wegligging

“De Saab-filosofie inzake weggedrag stoelt op het principe van voorspelbaarheid. Vandaar dat de producten van het merk vrijwillig zijn afgesteld op progressief onderstuur. Ten opzichte van de bravere 9-3’s onderging de Viggen nochtans een aantal wijzigingen aan de veren, de dempers en de antirolstangen. Het lievelingsterrein van de Viggen blijft echter het net van de grote verbindingswegen. Want ondanks het gepalaver over een onder handen genomen voortrein kunnen we niet ontkennen dat een koppel van 342 Nm voor een voorwielaandrijver echt de grens is. Saab is trouwens de eerste om dat te erkennen. Op een erg bochtig parcours vormen erg scherpe bochten vaak een probleem. De 9-3 Viggen, die het zonder wat voor antispinregeling of tractiecontrole dan ook moet stellen, valt op dergelijke wegen door de mand met heel wat gripverlies.”

Comfort

“De strakkere ophanging is zeker en vast in het stuur voelbaar, maar de Viggen wordt er niet echt oncomfortabel door. Deze 9-3 ontpopt zich zelfs tot een te duchten Gran Turismo. Die kwaliteit dankt hij voor een deel aan een goede geluiddemping (de motor blijft erg stil bij stabiele snelheden) en aan de kwaliteit van zijn stoelen. We weten dat de Zweedse constructeurs (Volvo ook dus) meesters zijn geworden in de zitergonomie. De stoelen van de Viggen verschillen nochtans van die in de standaard 9-3’s: ze zijn nog omvattender. Zo bieden ze een uitstekende steun. Ze zijn standaard met leder overtrokken, terwijl het koffervolume van een 9-3 nog altijd even riant is.”

Voor

• Motor met heel veel karakter
• Verbijsterende hernemingen
• Alles bij elkaar redelijk verbruik
• De functionaliteit van een 9-3 en de prestaties van een supersportwagen
• Fabricage- en afwerkingskwaliteit
• Rijhouding
• Kwaliteit en ergonomie van de stoelen
• Volledige uitrusting

Tegen

• Hoge prijs
• Soms onzuivere bakbediening
• Gripverlies
• Droge ophanging en toch geen perfecte beheersing van de rolneiging
• Wegklapsysteem voorstoelen
• Tijdelijk reservewiel

Cijfers

• Testgemiddelde: 12,8 l/100 km
• Topsnelheid: 247 km/u
• 1000 meter vanuit stilstand: 27,6 seconden
• Basisprijs: 1.669.000 Belgische frank

Besluit

“Precies op het ogenblik dat we sommige constructeurs een gebrek aan spontaneïteit verwijten en ons beklagen dat ze enkel nog ‘politiek correcte’ producten lanceren, doet het goed om te zien dat Saab een product als de Viggen lanceert. Het Zweedse merk, dat geprezen wordt voor zijn zachtjes drukgevoede motoren, kiest hier nu voor het omgekeerde door de rijsensaties te benadrukken. Rijsensaties die vooral van een motor komen die barst van het koppel, die echt stevig doortrekt en het voor één keer laat voelen ook. Toegegeven: de wieltreinen staan niet op het niveau van de, voornamelijk Duitse, referenties binnen dit segment en de afwezigheid van een antispinregeling laat zich inzake pure efficiëntie maar al te goed voelen. Maar als u niet houdt van steriele auto’s en u weet een overgemotoriseerde voorwieltrekker naar waarde te schatten, dan is de Viggen uw ding.”