Juridisch / Europa lanceert voorstel voor onafhankelijke uitstoottest

Het is intussen zonneklaar dat het hoog tijd is om de procedures voor de uitstoottests te hervormen. Sinds die in de jaren zeventig geïntroduceerd werden, zijn ze niet mee geëvolueerd met de komst van de elektronica in de auto, en mede daardoor staan ze vandaag mijlenver verwijderd van de uitstoot in reële rijomstandigheden. De eurocraten hebben zich nu over de kwestie gebogen, onder leiding van eurocommissaris voor Interne Markt en Industrie Elzbieta Bienkowska. De commissie heeft een nieuw voorstel opgesteld dat niet alleen de bestaande procedures overhoop haalt, maar ook de autoconstructeurs en de instellingen voor typegoedkeuring volledig zal scheiden, zodat er geen belangenvermenging meer mogelijk is. Een soort van scheiding der machten dus...

Onafhankelijke laboratoria

De gebruikelijke testlaboratoria, die gefinancierd worden door de constructeurs, zullen dus niet langer voertuigen mogen homologeren. Een beslissing die duidelijk veel weg heeft van een sanctie en als doel heeft alle “vriendschappelijke akkoordjes” in de toekomst te vermijden. Van nu af aan zijn enkel onafhankelijke laboratoria verantwoordelijk om de uitstoottesten uit te voeren. Ze zullen daarbij gebruikmaken van een nieuw protocol, waarvan de details nog bepaald moeten worden, maar dat naar alle waarschijnlijkheid rekening zal houden met de verschillen tussen een koude en een warme motor, en met realistische rijomstandigheden. Dat werd hoog tijd...

De consument betaalt de rekening

De vraag is dan natuurlijk wie die onafhankelijke testcentra moet financieren. Maar ook daaraan heeft de Europese Commissie gedacht: dat zal gebeuren aan de hand van “een nationale, algemene belasting die de kosten dekt van de testen en de inspecties die uitgevoerd worden door technische diensten”. Kortom, de autorijder wordt nog maar eens belast, gewoon opdat de overheid hem kan garanderen dat de producten die hij aankoopt, conform zijn. Dat is bijna te gek voor woorden... Daarenboven zal die belasting ook de instellingen moeten financieren die de instellingen voor typegoedkeuring controleren – à la Comité P. Ook al is het voor een goed doel – bedrog en nieuwe Volkswagen-affaires voorkomen – toch stellen we ons de vraag wat dat allemaal wel niet gaat kosten...

Herhaalde controles

Het voorstel van de Commissie voorziet eveneens in eventuele sancties voor de instellingen voor typegoedkeuring. Zo zou de Commissie kunnen beslissen om boetes op te leggen, of zelfs de licentie van de instelling voor typegoedkeuring in kwestie in te trekken. Verder zullen voertuigen niet meer aan één enkele test onderworpen worden (namelijk enkel bij hun lancering), maar zal een gehomologeerd model in de loop van zijn carrière meermaals opnieuw getest worden. “Zodanig dat de non-conformiteit in een vroeg stadium ontdekt kan worden en dat meteen corrigerende en strenge maatregelen genomen kunnen worden voor voertuigen die niet-conform zijn en/of een groot risico betekenen voor de veiligheid of grote schade kunnen aanrichten aan het milieu”, aldus de Commissie. In dit nieuwe juridische kader zal elke lidstaat zijn eigen verantwoordelijkheden hebben. En ook zijn eigen beslissingsrecht. Want elk land zal in geval van problemen “een terugroepactie mogen instellen of, in het slechtste geval, de verkoop van een model mogen opschorten”. Tot vandaag wordt dat recht enkel toegekend aan de lidstaat waar de typegoedkeuring of homologatie werd toegekend.

Hooggerechtshof?

De Commissie vertoont duidelijk een soort controledwang in deze gevoelige zaak. Ze wil namelijk ook een instelling die als ‘hooggerechtshof’ kan dienen, en dus boven de lidstaten zou staan. Wanneer die instelling aangesproken wordt, dan zou dat erop duiden dat er een probleem ontdekt werd, maar ook dat de onderliggende structuur die opgezet werd, gefaald zou hebben. Daarnaast zal deze instelling in geval van fraude ook het boetebedrag vastleggen. Zo wordt er gesproken van een maximumbedrag van 30.000 euro per voertuig, een som die zeer dicht aanleunt bij wat de Amerikaanse overheden van Volkswagen vragen... Toeval of niet?

Transparante software

De constructeurs zullen tot slot ook een deel van hun industriële geheim moeten opgeven. De Commissie wil namelijk ook eisen dat alle elektronica, en de software in het bijzonder, volledig transparant wordt. Daarom vraagt ze “toegang tot de protocollen van de softwares van de wagens en hun strategie voor de vermindering van uitstoot bekend te maken, zoals dat het geval is in de Verenigde Staten”. Straffe taal, al is het nog wachten of het voorstel ook in zijn totaliteit wordt goedgekeurd...