Nostalgie / Vintage - 1994 Toyota RAV4: Buiten de lijntjes

>>> Dit Vintage-artikel werd geschreven door Stany Meurer en verscheen in AutoGids 1075 (27/01/2021)

Lang voor er nog maar sprake was van zoiets als de Toyota RAV4, hadden sommige merken al wel aangevoeld dat het grote publiek snakte naar een soort auto die anders was, die avontuur en vrije tijd suggereerde. Zo lanceerde het Franse Matra al in 1977 zijn Rancho, die ontwikkeld was op basis van de kleine bestelwagen Simca VF2. Maar de geschiedenis leert ons dat je ook te vroeg gelijk kunt hebben. Later kwamen merken als Subaru of Volkswagen (met de Golf Country) met een beter antwoord, dat vooral beter strookte met de evolutie van de maatschappij. Maar hoewel ze het terrein beter ontgonnen, speelden ze op een te timide of onhandige manier in op die nieuwe verwachting van het publiek. Het recept miste duidelijk nog wat finesse...

Trendsetter

En toen kwam de Toyota RAV4, die de pionier van een nieuw autogenre zou worden, door een degelijk onderstel te combineren met een hoge zithouding en een fris ogend silhouet. De RAV4 (voor Recreational Active Vehicle 4 Wheel Drive) zou bepalend worden voor de manier waarop de nieuwe autosoort eruit ging zien. Sterker nog, hij zou er achteraf gezien de belichaming van worden.

En dat niet alleen: met de RAV4 zou een einde komen aan een systeem waarin auto’s strikt werden geklasseerd per categorie volgens één enkel criterium: de vorm van hun koetswerk. Door te beantwoorden aan een nieuwe vraag brak hij niet alleen met de gewoontes, maar droeg hij ook bij tot de doorbraak van een nieuw segment: de SUV. Een geniale zet van Toyota, een merk dat door het grote publiek en door (sommige) media maar al te vaak wordt gezien of voorgesteld als een constructeur van degelijke en betrouwbare, maar saaie auto’s. Volkomen onterecht...

Geboren als driedeurs

Een jaar na de driedeurs-RAV4 van 1994 volgde – alweer in Genève, toen met voorsprong hét autosalon op de kalender – een met 40 centimeter verlengde vijfdeursversie. De driedeurscabrioversie zou pas in 1998 in de catalogus verschijnen. Fysiek gezien is de oorspronkelijke RAV – met drie deuren dus – een kleine auto. Erg klein zelfs: hij is exact 3,70 meter lang, wat anno 2021 de lengte van een kleine stadsauto is. Of, om binnen een vergelijkbaar concept te blijven, amper 6 centimeter langer dan de huidige Suzuki Jimny.

Net als die laatste beschikten de eerste generaties van de RAV4 over een zijdelings openzwaaiende kofferdeur waarop het reservewiel bevestigd was. Een oplossing waarover toen veel inkt gevloeid is – vooral inwoners van grote steden, waar de ruimte beperkt was en de parkeerplaatsen krap zijn, waren tegen die keuze gekant. Het voordeel aan die formule was dan weer dat de hoogte van de laaddrempel beperkt bleef, aangezien in dit specifieke geval de achterbumper mee openzwaaide met deze derde (of vijfde) deur.

Rijplezier

Toen Toyota in 1989 op het salon van Tokyo het studiemodel van deze RAV4 presenteerde (onder de naam RAV Four), had het nog nooit een dergelijke auto gebouwd. Bij gebrek aan expertise of ervaring ter zake wilde de Japanners de Daihatsu’s Rocky en Feroza en de Suzuki Vitara als voorbeeld nemen, pure offroaders die wel goed waren voor ruig terreinwerk, maar minder op hun gemak waren op het asfalt, laat staan dat ze daar rijplezier boden.

Het duurde niet lang of ook bij Toyota voelden ze dat hun productdefinitie niet helemaal goed zat. Daarop besliste het merk om van nul af aan te beginnen, en dus niet meer het voorbeeld van de Daihatsu’s en de Suzuki te volgen, maar zich toe te spitsen op een nieuw concept: een tweede auto in het huishouden die de man des huizes af en toe kon gebruiken in plaats van zijn eigen auto, en die dynamisch niet mocht onderdoen. Dat veronderstelde een totale aanpassing van het oorspronkelijke lastenboek.

In de praktijk kwam die tabula rasa tot uiting in het gebruik van een dynamische motor – een tweeliter van 129 pk – een permanente vierwielaandrijving met een zowel transparante als efficiënte werking, een geëvolueerd onderstel en een niveau van verfijning dat de eerder gekozen referenties vreemd was. En het resultaat? Dat is dat ook vandaag nog rijden met een RAV4 van de eerste generatie garant staat voor flink wat rijplezier. Goed, hij is niet meer van de jongste en is op sommige vlakken voorbijgestreefd (de geluiddemping bijvoorbeeld), maar voor de rest heb je nooit de indruk met een auto onderweg te zijn waarvan het ontwerp dateert van meer dan dertig jaar geleden.

Ook elektrisch

Bij ons was de eerste generatie van de RAV4 er enkel met tweeliter-benzinemotor. Veel minder bekend is dat Toyota in 1997 ook een volledig elektrische RAV4 voorstelde. Die RAV4 EV, een curiositeit in een periode waarin diesel opgang maakte, werd ontworpen met professionele wagenparken in het achterhoofd, al werden enkele exemplaren ook verkocht aan particulieren. Deze uitstootloze RAV4 was uitgerust met een pakket nikkel-metaalhydridebatterijen met een capaciteit van 27 kWh, dat hem volgens de constructeur een rijbereik van 150 kilometer opleverde. Toyota heeft in Californië 1.484 exemplaren van deze elektrische RAV4 verkocht.

Begin van de SUV

Om af te sluiten keren we nog één keer terug in de tijd, naar nummer 397 van De AutoGids, van 22 december 1994. Daarin besloot testrijder Gaétan Philippe zijn test als volgt: “De RAV4 is een sportieve nutswagen, de gelijke van een compacte toerismewagen in tal van opzichten.” Daarmee bevestigde hij dat Toyota in zijn opzet geslaagd was en bezong hij zonder het te weten het toekomstige succes van de SUV-mode, een trend die maar blijft aanhouden en die de onderverdeling in strikte categorieën definitief gesloopt heeft…