Nostalgie / Vintage - Ford Escort RS Cosworth, optische illusie

De autosport zit Ford in het bloed, ongeacht de discipline. In de jaren zeventig heette het sportieve wapen van het merk Escort, een model dat schitterde op alle terreinen, zowel op het circuit als in de rallysport. Na de episode van de RS200, die tussen 1984 en 1986 in een zeer beperkte oplage werd geproduceerd en waarvan de sportieve carrière in de kiem werd gesmoord door een wijziging in het reglement (de dood van de Groep B), besloot Ford een 2 liter grote zestienklepper van Cosworth-makelij in zijn Sierra te lepelen. Als RS500 leverde dat een auto op die in zowat alle grote toerwagenkampioenschappen de pannen van het dak reed, maar zijn rallyafgeleide wist niet meer dan bescheiden successen te boeken, met als orgelpunt een overwinning in de Ronde van Corsica in 1988 met het duo Auriol/Occelli.

Vanaf 1988 verruilde de Sierra Cosworth zijn driedeurscarrosserie voor een vierdeurskoets met aparte koffer, en twee jaar later kreeg hij vierwielaandrijving. Die 4x4-aandrijving mocht dan wel een troef zijn in de rallysport, maar door zijn drievolumekoetswerk met grote achteroverhang kreeg deze Sierra van heel wat rijders het label van would-berallyauto opgeplakt. Ook Ford was er zich van bewust dat die klassieke berlinearchitectuur niet erg geschikt was voor rallyspecials en bereidde in het geheim het ultieme wapen voor. Het zou een soort mutant worden, ontworpen op basis van de nieuwe (voorwielaangedreven) Escort die in de zomer van 1990 was gelanceerd. Maar hoewel die Escort RS Cosworth uiterlijk heel dicht aanleunde bij die productie-Escort, was hij onderhuids nog volledig gebaseerd op de Sierra Cosworth 4x4. Onnodig te zeggen dat dit mechanisch gezien geen gemakkelijk huwelijk was. Geen wonder dat de voorbereiding twee volle jaren kostte... en een hoop geld!

Driedubbele vleugel

Het ontwerp van de Escort RS Cosworth is het gezamenlijke werk van verschillende bekende designers. In alfabetische volgorde beginnen we bij Ian Callum, die vele Aston Martins (zoals de DB7 en Vanquish) en later Jaguars (zoals de F-Type en I-Pace) tekende. Vervolgens was er Peter Horbury, die aan talrijke projecten heeft gewerkt bij Ford en Volvo (onder meer de eerste generatie van de XC90) en onlangs nog bij Lotus. De Amerikaan Frank Stephenson (BMW X5, Mini, Fiat 500, Alfa Romeo 8C, Maserati MC12, Ferrari 430 en het hele McLaren-gamma tussen 2008 en 2017) tot slot was de man die de Escort RS Cosworth een drievoudige achterspoiler wilde meegeven. Naar eigen zeggen was Stephensons ontwerp geïnspireerd op de Fokker-driedekker van Manfred von Richthofen oftewel de Rode Baron, de beroemde Duitse gevechtspiloot uit de Eerste Wereldoorlog... Uiteindelijk stuitte die driedubbele spoiler op een veto bij de financiers van Ford, maar het eindresultaat, met de grote ‘taartschep’ in het midden van de achterruit en daaronder een subtielere kofferlip, is alsnog erg indrukwekkend.

De taak om de koetswerkstructuur aan te passen en stijver te maken werd toevertrouwd aan carrosserie Karmann, die in zijn fabriek in het Duitse Rheine ook al instond voor de versteviging van de Escort Cabriolet. Karmann werd eveneens verantwoordelijk voor de assemblage van de ‘publieksversies’ van de RS Cosworth, waarvan twee versies verkrijgbaar waren: de Motorsport, gestript als basis voor de racerij (1.438.000 Belgische frank), en de Luxe, bestemd voor gebruik op de weg (1.553.600 frank).

Die hoge lanceringsprijzen werden zeer snel verlaagd (na amper enkele maanden) om de verkoop een boost te geven... en zo de benodigde aantallen voor rallyhomologatie te verkrijgen. Maar zelfs na die prijsdaling was een Escort RS Cosworth nog altijd geen koopje. Terwijl de rijkelijkst aangeklede versie van de 150 pk sterke Escort RS2000 4x4 ‘maar’ 896.000 frank kostte, moest je voor de RS Cosworth nog altijd minstens 1.303.000 frank neertellen. Ter vergelijking: een Lancia Delta HF Integrale werd in dezelfde periode verkocht vanaf 1.277.000 frank. Het prijsniveau dus van een meer verfijnde, maar minder krachtige BMW 325i Coupé (1.250.000 frank), maar nog altijd aanzienlijk minder dan een ‘E36’ M3 met zijn betoverende en 286 pk sterke zescilinder (1.830.000 frank).

220 tot 227 pk

De Escort RS Cosworth, bedoeld voor de competitie, maakte dus gebruik van de tweelitermotor uit de laatste evolutie van de Sierra Cosworth, met één klein verschil: hij ruilde bij zijn lancering de Garrett T25-turbo in voor een T3/T04B-hybride in combinatie met een lucht-waterintercooler, die vooral groter was en eerder al werd gebruikt op de RS200. Deze keuze, die was ingegeven om te kunnen schitteren in de autosport, zou de eerste 2.500 exemplaren uitrusten. We merken hier ook nog op dat die eerste 2.500 auto’s een waterinjectiesysteem hadden dat onder de passagiersstoel was gemonteerd. Opvallend genoeg werkte dat systeem op de klantenauto’s niet, het zat er enkel maar om de FIA-homologatie rond te krijgen.

Die eerste exemplaren konden rekenen op 220 pk en 290 Nm – perfect vergelijkbaar met de 215 pk en 314 Nm van de Lancia Delta HF Integrale in zijn ultieme versie, de Evoluzione 2. In 1995 greep de RS Cosworth terug naar de kleinere T25-turbo, die ironisch genoeg niet alleen bijdroeg tot het rijplezier, maar de motor ook 7 paarden cadeau deed (227 pk). Onnodig te zeggen dat de Escort met deze Cosworth-motor een bom was. In cijfers? Hij had amper 6,1 seconden nodig om van 0 naar 100 km/u te accelereren en in 26,1 tellen legde hij de kilometer vanuit stilstand af. Bijna dertig jaar later dwingen dergelijke prestaties nog altijd respect af...

Let wel, als je te vaak gas op de plank geeft, zul je dat snel merken aan de frequentie waarmee je moet gaan tanken. Tijdens onze Gedetailleerde Wegtest in de zomer van 1992 gaf collega Gaëtan Philippe toe met de Escort RS Cosworth tussen 13,2 en 23,1 l/100 km te hebben verbruikt, cijfers die Greta Thunberg en haar groene aanhang vandaag doen huiveren, maar die in die tijd perfect normaal waren voor dit type auto. Een gemiddeld verbruik van 17 l/100 km was namelijk ook wat je mocht verwachten van een Lancia Delta HF Integrale, een Nissan Sunny GTI-R of een Mazda 323 GT-R als je die auto’s gebruikte waarvoor ze ontworpen waren.

Zinnenprikkelend onderstel

Een motor alleen volstaat echter niet om snelle tijden neer te zetten. Je hebt ook een strak onderstel en een efficiënte overbrenging nodig, om nog maar te zwijgen van een stel stevige remmen en een goed afgestelde stuurinrichting. Wat de transmissie betreft, gebruikte de Escort RS Cosworth dezelfde componenten als de Sierra die hem voorafging: een permanente vierwielaandrijving, met een centraal epicycloïdaal raderwerk voorzien van een Ferguson-viscokoppeling, en een zelfsperrend differentieel met viscokoppeling achteraan, gekoppeld aan een MT 75-versnellingsbak met slechts vijf versnellingen. In de praktijk bleek de koppeling van de RS Cosworth gespierd, goed doseerbaar en… robuust, terwijl de versnellingsbak zich nauwkeurig liet bedienen – ondanks een pook met lange schakelwegen en rubberachtige vergrendelingen.

In vergelijking met de Sierra RS Cosworth beschikte de gelijknamige Escort over een iets directer stuur (2,4 omwentelingen van aanslag tot aanslag tegenover 2,6), maar dat had geen enkele negatieve invloed op het rijplezier, integendeel. Over het remsysteem valt niets bijzonders te zeggen, behalve dat de grote schijven hun werk naar behoren deden en dat het ABS niet opdringerig of belemmerend werkte. Al die elementen samen verleenden de RS Cosworth een opmerkelijk en fantastisch weggedrag, dat de gemiddelde bestuurder het gevoel kon geven dat hij plots een getalenteerd rallyrijder was geworden. Allemaal zonder een aanslag te plegen op je ruggenwervels, want de ophanging deed haar werk uitstekend.

Nog indrukwekkender is het Jekyll-en-Hyde-karakter van deze bolide: braaf en meegaand wanneer je het gaspedaal met zachtheid benadert, vervaarlijk in combinatie met een zware voet. Gelukkig bleef alles netjes controleerbaar dankzij de perfecte wegligging, mede te danken aan de Pirelli P Zero 225/45 ZR 16-rubbers die speciaal voor de RS Cosworth werden ontwikkeld, en aan zijn chassis dat werd aangescherpt voor het betere bochtenwerk. Om mee te rijden zouden wij een Escort RS Cosworth verkiezen boven een Lancia Delta HF Integrale, die in zijn ultieme incarnatie minder veelzijdig is. In vergelijking met zijn voorganger, de Sierra Cosworth, had de Escort RS een minder luie voorkant, waardoor hij gemakkelijker bochten aansneed, en een stabieler koetswerk, waardoor hij nauwkeuriger zijn lijnen volgde.

Escort-interieur

Onderhuids mocht de Escort RS Cosworth dan al een Sierra zijn, vanbinnen was het een Escort. Met andere woorden: het geheel was beter afgewerkt dan een Citroën ZX, een Peugeot 306 of een Renault Mégane, vergelijkbaar met een Opel Astra, maar minder goed dan een VW Golf. De RS Cosworth was uitgerust met uitstekende Recaro-stoelen, optioneel met leder bekleed, een kwaliteitsvol audiosysteem en Ford-specifieke uitrusting, zoals de snelle voorruitontdooiing. Die laatste kon echter niet op unanieme bijval rekenen, niet omdat ze niet efficiënt zou zijn, integendeel, maar wel omdat de flinterdunne bedrading het zicht ‘s nachts kon verstoren. Een open dak was standaard op de topversie. Verder is er nog een speciale vermelding voor de uitstekend afleesbare instrumenten met hun heldere lichtgevende achtergrond, een technische exclusiviteit die de RS Cosworth deelde met het prestigemerk Aston Martin, dat destijds ook deel uitmaakte van de Ford-groep.

Het zal u niet verbazen dat deze rallybolide voor de openbare weg vandaag zeer gewild is. Meer nog: aan de overkant van het Kanaal geniet de Ford RS Cosworth zelfs een echte cultstatus. Geen wonder dus dat de prijzen de pan uit rijzen. Exemplaren met een lage kilometerstand worden verkocht voor rond de 100.000 euro (!), en zelfs een RS Cosworth met een zwaarder leven achter de rug is niet goedkoop. Om de trotse eigenaar te worden van een van de 7.145 exemplaren van de Escort RS Cosworth die in zijn originele configuratie werden geproduceerd, moet je minstens 45.000 euro willen neertellen. Én er snel bij zijn zodra de advertentie online komt...