Ontcijferd / Waterstof: de oplossing of zinsbegoocheling?

Verschillende constructeurs verkopen modellen met een brandstofcel die wordt gevoed met waterstof, terwijl anderen zich duidelijke tegenstanders tonen van deze Fuel Cell-voertuigen (ook wel FCEV). Halverwege tussen beide kampen zitten de autobouwers die wel prototypes maken maar aarzelen om ze op de markt te brengen. Sinds de jaren ’90 wordt waterstof voorgesteld als het wondermiddel om de vervuiling terug te dringen, aangezien een FCEV enkel water uitstoot. Nog belangrijker is dat deze voertuigen, die uiteindelijk elektrisch rijden, hun waterstoftank in een paar minuten kunnen vullen in plaats van tientallen minuten of zelfs uren aan een stuk hun batterijen te moeten laden. Toch stellen bepaalde constructeurs zoals Tesla en Jaguar Land Rover zich grote vragen bij de ecologische verdiensten van dit gas voor de automobiel.

Energieverslindend

Het probleem van waterstof (H2) is dat het moet worden losgewrikt door stabiele molecules te breken via procédés die enorm veel energie vergen, en de bron van die energie is niet altijd even ‘groen’. Je kan het bijvoorbeeld doen via stoomreforming met aardgas of, wat een efficiëntere manier is om waterstof te winnen, via elektrolyse met elektriciteit. Vervolgens moet dit gas worden opgeslagen en vervoerd in zwaarbeveiligde installaties om lekken of explosies te vermijden, zoals met zoveel gassen. Uiteraard moet er een heel distributienetwerk komen en moet de veiligheid van de gebruikers worden verzekerd wanneer ze tanken. Dat alles speelt in het nadeel van H2. Wolfgang Ziebart, ontwikkelingsdirecteur bij Jaguar Land Rover, is ook niet te spreken over het ‘Well to Wheel’-energierendement (van de ‘bron’ tot aan het wiel) van een brandstofcelvoertuig, dat rond de 30 procent ligt, terwijl dat voor een elektrische auto met batterij rond de 70 procent ligt. Elon Musk van Tesla doet er nog een schepje bovenop en kijkt neer op waterstof dat hij “ongelooflijk dwaas” vindt om als brandstof te gebruiken.

De verdedigers

Honda, Hyundai en Toyota lijken een andere mening toegedaan, want zij blijven de technologie niet alleen verder ontwikkelen, maar ze hebben zelfs beslist om nu al FCEV-modellen op de markt te brengen (Honda Clarity, Hyundai ix35 FCEV en Toyota Mirai). Zij zien er een efficiënte en levensvatbare oplossing in voor een minder vervuilende individuele mobiliteit die evenveel flexibiliteit biedt als wat we vandaag gewoon zijn. Mazda en Daimler hebben al experimentele vloten van waterstofauto’s in het verkeer gebracht. Mercedes heeft trouwens aangegeven aan een GLC F-Cell te werken tegen 2018. Kia volgt in 2020 en BMW in 2021. In 2007 voerde het merk uit München al experimenten uit met 7-Reeksen die op waterstof of benzine konden rijden, maar dat was een andere technologie, waarbij het H2 als brandstof werd gebruikt in een verbrandingsmotor.

Politieke steun

Heel wat landen en staten hebben projecten opgezet voor de productie en distributie van waterstof. Noorwegen heeft bijvoorbeeld al zijn Hynor-tanknetwerk. Het Scandinavische land heeft als voordeel dat het kan rekenen op zijn ‘schone’ energiebronnen zodat het waterstof via elektrolyse kan produceren. Californië en Japan zijn ook bezig met de uitrol van een distributienetwerk en hebben meegewerkt aan tests met FCEV-vloten. China versterkt zijn onderzoek naar brandstofcelwagens. Nog andere organisaties proberen distributienetwerken op te zetten via internationale projecten, vaak met steun van de Europese Unie.

Hoe zit het dan?

Bij Volkswagen houdt men voorzichtig een vinger aan de pols. Officieel richt de constructeur zich vooral op elektrische aandrijving, maar de groep kijkt ook naar alternatieve oplossingen zoals CNG of waterstof. Zo wil vooral Audi een beperkte vloot op de weg brengen van FCEV-prototypes, maar zit een marktintroductie voor 2020 er niet in en zou die er zelfs nooit van kunnen komen. Zeker nu Scott Keogh, de president van Audi USA, aan Automotive News heeft verklaard dat het bijzonder slecht zou zijn om “het elektrische pad halverwege te verlaten om dan over te stappen op een ander wetenschappelijk project met brandstofcellen en dan tot nog een ander experiment over te gaan”. Lees daarin dat de meeste constructeurs vandaag op batterijen mikken. Elk nieuw prototype of elk elektrisch of plug-in hybride model brengt zijn eigen reeks innovaties en oplossingen. Dat moet telkens tot betere batterijen en motoren leiden op verschillende vlakken: rijbereik, opslagcapaciteit, betrouwbaarheid, energierendement,…

Onzekere toekomst

Toch is het moeilijk om waterstof in de kiem te smoren, want een situatie kan soms erg plots omslaan. Recent was er zo in 2015 Dieselgate dat de in Europa al zo lang durende liefde voor diesels plots deed bekoelen. Maar vergeet ook niet dat de eerste auto uit de geschiedenis die meer dan 100 km/h reed, de Jamais Contente was. Die haalde in 1899 een top van 105,88 km/h dankzij een… elektromotor. Ondanks die knappe prestatie is de verbrandingsmotor toch het automobiele landschap gaan domineren vanaf het begin van de twintigste eeuw. Dat kwam omdat hij relatief gemakkelijk kon worden bijgetankt bij de… apotheker.